1. Telekommunikatsiya tarmoqlarida axni ta'minlashning asosiy ob'ektlari

32.4 Tarmoqnini dinamik marshrutlash nima? Dinamik marshrutlashda, marshrut yozuvlari avtomatik ravishda yaratiladi algoritmlarni yo'naltirish orqali. Demak, administrator qo'lda tahrirlashi shart emas. Marshrutlash algoritmlari bu murakkab matematik algoritmlar bo'lib, ruterlar o'zlarining bog'lanishlari to'g'risida reklama berishadi va shu ma'lumotlardan foydalangan holda eng ideal marshrutlar hisoblab chiqiladi. Reklama va hisob-kitoblar qanday sodir bo'lishiga qarab turli xil usullar mavjud. Bog'lanish holati algoritmlari va masofaviy vektor algoritmlari ikkita mashhur usul. OSPF (Open Shortest Path First) - bu bog'lanish holati algoritmi va RIP (Routing Information Protocol) masofaviy vektor algoritmidan foydalanadigan algoritm. Ish paytida juda ko'p o'zgarishlarni o'z ichiga olgan zamonaviy yirik tarmoqlar uchun dinamik marshrutlash juda yaxshi. Dinamik marshrutlashda marshrut jadvallari vaqti-vaqti bilan yangilanadi va shu sababli, agar biron bir o'zgarish yuz bergan bo'lsa, ularga mos ravishda yangi marshrut jadvallari tuziladi. Yana bir afzallik shundaki, dinamik marshrutlashda, tirbandlikka qarab, marshrut moslashtiriladi. Ya'ni, agar ma'lum bir yo'l juda ko'p tirband bo'lsa, marshrut protokollari ularni aniqlaydi va kelajakdagi marshrut jadvallarida bu yo'llardan qochish kerak edi. Dinamik marshrutizatsiyaning kamchiligi shundaki, hisoblash juda murakkab bo'lib, unga katta miqdordagi ishlov berish kerak bo'ladi. Shuning uchun, bunday marshrutlash apparati narxi qimmatga tushadi. Dinamik marshrutlashda marshrut yozuvlari murakkab marshrut algoritmlari yordamida hosil bo'ladi. Statik marshrutlashda bunday algoritmlar ishtirok etmaydi.
32.5Global (WAN) tarmoq nima. Global kompyuter tarmoqlari (Wide Area Networks, WAN) yoki territorial kompyuter tarmoqlar – tomonidan ko’rsatiladigan xizmatlardan, katta-katta xududlarga yoyilib ketgan ko’p sonli abonentlar foydalanadilar. Bu xududlarning chegaralari – viloyat, region, mamlakat, kontinent chegaralaridan iborat bo’lishi yoki yer yuzi bo’ylab yoyilgan bolishi mumkin.Global kompyuter tarmog’ining keng tarqalgan umumiy tuzilish chizmasi 1-rasmda keltirilgan ko’rinishga ega. Bunda: S (switch) - kommutatorlar, K - kompyuterlar, R (router) - marshrutizatorlar, MUX (multiplexor) - multipleksor, UNI (User-Network Interface) – foydalanuvchi-tarmoq interfeysi va NNI (Network-Network Interface) – tarmoq-tarmoq interfeysi, PBX - ofis ATSi va kichkina qora rangli to’rtburchakchalar esa DCE qurilmalari, ya’ni modemlardir.Bunday tarmoq alohida ajratilgan aloqa kanallari asosida quriladi. Aloqa kanallari kommutatorlar – S, yordamida birlashtiriladi. Bu kommutatorlar paketlarni kommutatsiyalash markazlari (PKM) deb ham ataladi, ya’ni ular aynan paketlarni kommutatsiyalashni amalga oshiradilar.