1. Ta’sir chiziqlari yordamida zo’riqishlarni aniqlash. Tugunlar orqali yuk uzatilganda ta’sir chiziqlar qurish

2. Inshootga tekis tarqalgan yuk q qo’yilgan bo’lsin (6.2-rasm, a). M_k zo’riqishning miqdorini aniqlash uchun tekis yoyilgan yuk uzunligini elementar dx bo’lakchalarga bo’lib qaraymiz. Biror elementar dx bo’lakka mos keluvchi tekis yoyilgan yukni elementar to’plangan kuch qdx deb qarasak, u holda bu elementar kuchdan hosil bo’lgan elementar dM_k zo’riqish (5.1) formulaga asosan aniqlanadi:
(a)
Bu yerda dω = dxu – M_k ta’sir chizig’ining dx oralig’iga mos kelgan elementar yuzasi.
Tekis yoyilgan yukdan hosil bo’lgan M_k zo’riqish miqdorini aniqlash uchun (a) ifodani integrallaymiz:
(5.2)
Bu yerda - tekis yoyilgan yuk qo’yilgan oraliqga mos keluvchi ta’sir chizig’ining yuzasi (6.2-rasm, b).
Agar inshootga har xil intensivlikdagi tekis yoyilgan bir nechta yuk qo’yilgan bo’lsa, u holda kuchlar ta’sirining mustaqillik shartiga asosan M_k zo’riqishning miqdori (5.2) ifodaga binoan quyidagicha aniqlanadi:
(5.3)


3. Inshootga moment juft kuch yoki moment M_i qo’yilgan bo’lsin (6.3-rasm, a). Balkani k kesimidagi M_k zo’riqish miqdorini aniqlaymiz. M_i momentni juft kuchlar sistemasi bilan almashtiramiz M_i = Rdx (6.3-rasm, b). Bu, to’plangan kuchlardan hosil bo’lgan M_k zo’riqishni (5.1) formulaga asosan aniqlaymiz.

M_k = Ru₁ - Ru₂ = R(u₁ – u₂ ) = Rdxtg = M_i tg_i (5.4)

Bu yerda tg_i - moment qo’yilgan nuqtada ta’sir chizig’iga o’tkazilgan urinmaning abtsissa o’qi bilan hosil qilgan burchagining tangensi.

Agar inshootga bir qancha to’plangan kuch, tekis yoyilgan kuch va momentlar qo’yilgan bo’lsa, unda hosil bo’ladigan zo’riqishlar miqdori S ta’sir chizig’i yordamida (5.1), (5.2) va (5.4) formulalarga asosan umumiy holda quyidagicha aniqlanadi.
(5.5)
(5.5) formuladan foydalanishda quyidagi ishoralar qoidasiga rioya qilish kerak: