1. Talab tushunchasi va uning miqdoriga ta’sir qiluvchi omillar

Mundarija
Kirish ……………………………………………………………………….……3
1. Talab tushunchasi va uning miqdoriga ta’sir qiluvchi omillar…………….5
2. Taklif tushunchasi. Taklif miqdoriga ta’sir qiluvchi omillar……………….10
3. Talab va taklif nazaryasi ……………………………………………………...14
4. Talab va taklif va bozor muvozanatlarini iqtisodiy tahlili………………... 22
5. Bozor iqtisodiyoti sharoitida talab, taklif, bozor muvozanatini takomillashtirish yo`llari ……………………………………………………….28 Xulosa va takliflar……………………………………………………………….35
Adabiyotlar ………………………………………………………………...……37


KIRISH
Mamlakatimizda mustaqillik yillarida olib borilgan to‘g‘ri va izchil iqtisodiy siѐsat orqali ahamiyatli ijobiy natijalar qo‘lga kiritildi. Jumladan, O‘zbekistonda talab va taklifning o‘zaro mutanosibligi negizida milliy xo‘jaligimiz iqtisodiy jihatdan mustahkamlanib, ma’muriy- buyruqbozlik tizimdan meros bo‘lib qolgan bir tomonlamalik va inqiroz holatidan chiqarildi; iqtisodiѐtning barqaror o‘sishi ta’minlandi, makroiqtisodiy va moliyaviy barqarorlik mustahkamlandi, iqtisodiѐt va uning ayrim sohalaridagi mutanosiblik kuchaydi; bozor mexanizmining tarkibiy qismlari qaror topdi va uning infratuzilmalari vujudga keltirilib, rivojlantirildi. Ma’naviy jabhada ham tub o‘zgarishlar qilinib, jamiyat a’zolarida milliy istiqlol g‘oyasi va mafkurasi shakllandi. Bugungi kunda iqtisodiy islohotlarni yanada chuqurlashtirish, iqtisodiѐtni erkinlashtirish va modernizatsiyalash jaraѐnlari amalga oshirilmoqda.
O‘zbekiston Respublikasi prezidentimiz SH.I.Mirziyoyev 2017 yil yakunlariga bag‘ishlangan majlisdagi “2018 yil yuqori o‘sish sur’atlari bilan rivojlanish, barcha mavjud imkoniyatlarni safarbar etish, o‘zini oqlagan islohotlar strategiyasini izchil davom ettirish yili bo‘ladi” deb nomlangan ma’ruzalarida “Biz bugun 2017 yilning yakunlari haqida gapirganda, avvalo, o‘tgan yilda mamlakatimizning iqtisodiy va ijtimoiy sohalarda mutanosiblikka erishgani, modernizatsiya va diversifikatsiya hisobidan yuqori sur’atlar bilan rivojlanganini qayd etamiz.
Mamlakatimiz yalpi ichki mahsuloti 8 foizga o‘sdi, sanoat mahsulotlari ishlab chiqarish hajmi 8,8 foizga, qishloq xo‘jaligi – 6,8 foizga, chakana savdo aylanmasi – 14,8 foizga oshdi. Inflyasiya darajasi prognoz ko‘rsatkichidan past bo‘ldi va 6,8 foizni tashkil etdi”¹ deb, ta’kidlagan edi. YUqoridagi iqtisodiy

¹ “2018 yil yuqori o‘sish sur’atlari bilan rivojlanish, barcha mavjud imkoniyatlarni safarbar etish, o‘zini oqlagan islohotlar strategiyasini izchil davom ettirish yili bo‘ladi” O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev mamlakatimizni 2017 yilda ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 2018 yilga mo‘ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor yo‘nalishlariga bag‘ishlangan Vazirlar Mahkamasining majlisidagi ma’ruzasi. Xalq so‘zi. 2018 yil 18 yanvar.
ko‘rsatgichlar talab va taklifning mutanosibligi negizida yuzaga kelganligi hammaga ma’lum.
Jamiyatda ro‘y beradigan iqtisodiy qonunlarni bilish va ularning amal qilishiga ongli munosabatda bo‘lishda, mamlakatni demokratlashtirish va iqtisodiѐtni bozor tamoyillari asosida isloh qilish jaraѐnlari mohiyatini tushunish uchun zarur bo‘lgan bilimlarni berishda «Iqtisodiy bilim asoslari» fanining roli beqiѐsdir. Bugungi kunda ѐsh avlodda bunѐdkorlik g‘oyalarini shakllantirish, ma’naviy dunѐqarashini kengaytirish, iqtisodiy madaniyatini oshirish kabi muhim vazifalarni bajarish orqali mazkur fanning ahamiyati tobora oshib bormoqda. Zero, Prezidentimiz SH.Mirziyoyev ta’kidlaganidek, “hozirgi davrda, xalqaro maydonda turli siѐsiy manfaatlar to‘qnashaѐtgan murakkab bir sharoitda faqat o‘z fikri, o‘z haѐtiy pozitsiyasiga ega bo‘lgan xalq va jamiyat engilmas kuchga aylanib, o‘z kelajagini o‘z qo‘li va aql-zakovati bilan qurishga qodir bo‘ladi”².
Ayni paytda ilmiy-texnikaviy taraqqiѐti nafaqat ishlab chiqarishning ko‘p soni tarmoqlariga, balki madaniy, ijtimoiy gumanitar bilimlar, talim sohasiga ham zamonaviy texnalogiyalarni joriy etishni taqozo etmoqda. Malumki, “Kadrlar taѐrlash milliy dasturi ” da “....o‘quv-tarbiyaviy jaraѐnni ilg‘or pedagogik texnologiyalar bilan taminlash”³ takidlanib, uzluksiz talim sifatini oshirish va takomilashtirishning ikkinchi va uchinchi bosqichlarda bajariladigan jiddiy vazifalardan biri sifatida belgilangan edi. SHu ma’noda ayni paytda iqtisodiѐtni modernizatsiyalash sharoitida iqtisodiy ta’limdagi islohotlarni chuqurlashtirish bilim olishga, iqtisodiѐtni sir-asrorlarini o‘rganishga bo‘lgan xarakatni, “Iqtisodiy bilim asoslari” fanini chuqur o‘rganishga talablarni yanada kuchaytirdi. Iqtisodiѐtni modernizatsiyalash sharoitida haѐtimizda talab, taklif, bozor





² Inson, uning xuquq va erkinliklari hamda manfaatlari – eng oliy qadriyat. Prezident SH.Mirziyoyev O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 17 yilligiga bag‘ishlangan tantanali marosimdagi ma’ruzasi. –
«Xalq so‘zi» gazetasi, 2018 yil 8 dekabr.
³ O‘zbekiston Respublikasining «Kadrlar tayѐrlash milliy dasturi». //Oliy ta’lim me’ѐriy xujjatlari. – T. «SHarq», 2017. 18- betlar.
iqtisodiѐti, bozor muvozanati, kichik biznes, tadbirkorlik, narxlarni erkinlashtirish, marketing, menejment kabi iqtisodiy tushunchalar tez-tez duch kelmoqdamiz. YA’ni, barcha sohalarda mazkur tushunchalarni amal qilmoqda. SHu ma’noda, mazkur tushunchalarning mazmuni va mohiyatini uzluksiz ta’limda o‘quvchi-talabalar ongiga sindirish bugungi hozirgi zamon iqtisochi- o‘qituvchilari oldida turgan asosiy vazifalar qatoriga kirmoqda. SHu bilan birga o‘quvchi talabalar ongida iqtisodiѐtdagi tarkibiy o‘zgarishlar, makroiqtisodiy ko‘rsatgichlarni tahlil qilish, iqtisodiy mashohada qilish ko‘nikmalarini shakllantirish iqtisodiy ta’limdagi asosiy muammolar sirasiga kiradi.