1. Sinf: XI,,A va B’’

I.Sana: 10.11.2020
1.Sinf: XI ,,A va B’’
2.Mavzu:G’arb mamlakatlarida integratsiyalashuv jarayonlarining jadallashuvi.Yevropa Ittifoqi va AQSH munosabatlari.
Darsning maqsadi:1)ta’limiy -mavzu haqida batafsil ma’lumot berish.
2)tarbiyaviy -vatanparvarlik ruhida tarbiyalash.
3)rivojlantiruvchi- o’quvchilarni fikrlash qobiliyatini shakllantirish.
3.Dars usuli: An’anaviy
4.Dars turi: Yangi bilimlarni shakllantirish.
5.Dars jihozi: Xarita, tarqatmalar,kompyuter, ko’rgazmalar.
6.Darsning borishi: Tashkiliy qism :a) Salomlashish
b)Navbatchi axboroti
S)Siyosiy daqiqa
II.O’tilgan mavzuni mustahkamlash: tarqatma materiallar asosida mustahkamlandi.

III. Yangi mavzu bayoni.


Reja: 1. Integratsiyalashuv jarayonlari va ulaning natijalari.
2. YI va AQSH munosabatlari.

XX asrningIkkinchi yarmida boshlangan kapital, tovarlar, xiz mat ko‘rsatish va ishchi kuchi ning erkin harakatlanishi G‘arbiy Yevropa mamlakatlarida rivojlanish va yashash darajasini bir-biriga yaqin- lashtirdi. Ishchi kuchlarining rivojlangan mamlakatlarga mavsumiy yoki shartnoma asosida ishga borishi kam rivojlangan mamlakatlarda ishsiz- lik muammosini hal qilishga ko‘maklashdi. Qoloq mintaqlarni rivojlantirish umumyevropa dasturlari ham bu mintaqalarning iqtisodiy o‘sishiga yordam berdi.

Integratsiya ta’sirida rivojlangan Yevroatlantika mamlakatlarida astasekin yagona iqtisodiy siyosat modeli shakllanib bordi. Ular o‘rtasidagi asosiy farq iqtisodiyot ustidan davlat nazoratining darajasi, unga ta’sir ko‘rsatish usullari bilan bog‘liq edi. 1990-yillardan boshlab Yevropa integratsiyasining keyingi rivojlanishi ikki yo‘nalish bo‘yicha bordi. Birinchidan, yangi a’zolarni qabul qilish yo‘nalishi bo‘lib, 1996-yili a’zolar soni 15 taga yetdi. 2002-yili Kopenga genda (Daniya) bo‘lib o‘tgan uchrashuvda Yevroittifoqqa yangi a’zolar – Vengriya, Kipr, Latviya, Litva, Malta, Polsha, Slova kiya, Sloveniya, Chexiya, Estoniya qabul qilindi. Albatta, yangi a’zolar uchun o‘tish davri ko‘zda tutilgan bo‘lib, bu davr mobaynida ular o‘z qonunchiligini, moliyaviy va iqtisodiy tizimini yagona Yevropa talablariga moslashtirishi lozim edi. Ularga o‘zlarining ichki muam molarini hal qilish uchun Yevroittifoq budjetidan subsidiyalar berdi.
Ikkinchidan, integratsiyaning chuqurlashuvida Yevropa mamlakatlarida o‘zaro siyosiy munosabatlar sohasini ham qamrab olish yo‘lidan borildi. Yevropa parlamentining maqomi oshdi, Yevroparlamentga 45 to‘g‘ridan to‘g‘ri saylovlar o‘tka ziladigan bo‘ldi. 1987-yili Yevropa Iqtisodiy Hamkorlik tashkilotini YIga aylan tirish bilan u «ichki chegaralarsiz makon» bo‘lib qoldi. 1993-yili yagona Yevropa fuqaroligini ta’minlagan Maastrixt keli shuvlari kuchga kirdi. YIga kiruvchi mamlakatlar fuqarolari hech qanday vizasiz Ittifoq ning istalgan ma m lakatida o‘zi xohlagan muddat yashashi va mahal liy saylovlarda ish tirok etishi mumkin bo‘ldi. Qonunchilikni birxil lash tirish huquqiy me’yor larning yagona Yevropa tizimi shakllanishiga olib keldi. 2002- yili Yevropada (Bu yuk Britaniyadan tashqari) yagona valuta – yevro joriy qilini shi YI dav lat larini yanada yaqinlashtirdi. Keli shilgan yagona tashqi va mudofaa siyosati olib borilmoqda. Endi Yevropa Ittifoqiga amalda konfe deratsiya tipidagi yagona davlat tuzilmasi sifatida qarash mum kin bo‘ldi. Yevroat lantika mamla kat larining keyingi integratsiyasi G‘arbiy Yevropa bilan Shimoliy Amerika davlatlarining yanada yaqin lashuvi asosida yuz bermoqda.
YI va AQSH munosabatlari. «Sovuq urush» yakunlanib, kommunizm xavfi bartaraf qilingandan so‘ng AQSH bilan YI o‘rtasidagi munosabatlarda ham o‘zgarish yuz berdi. 1990-yili YI va AQSH o‘rtasida Deklaratsiya – Transatlantik xartiya imzolandi. Unda ikkala tomonning yaqin hamkor ligi, muhim masalalar bo‘yicha maslahatlashuvlari ta’kidlandi. YI va AQSH o‘rtasidagi munosabatlarning o‘ziga xos tomoni shundaki, unda an’anaviy ikki tomonlama shartnomalar mavjud emas. Bu munosabatlar xalqaro tashkilotlarning me’yor va qoidalari bilan tartibga solinadi. 2007-yili YI va AQSH Transatlantik iqtisodiy integratsiyani chuqurlashtirish to‘g‘risida kelishuv imzoladi va Transatlantik iqtisodiy kengash joriy qildi. Ammo tomonlar bu kelishuvni to‘liq amalga oshirishga shoshil madi. 2000-yillar davomida bir qancha kelishuvlar imzolanib, ular tomonlar o‘rtasidagi aloqalarning turli xususiy jihatlarini tartibga solishga qaratildi. AQSH va YI dunyoda eng yirik energiya iste’molchilari bo‘lib, ular atmosferaga eng ko‘p zaharli moddalarni chiqaradi. 2000-yillar boshlarida ikki tomon energetika samaradorligi, xavfsizlik va iqlim o‘zgarishi to‘g‘ risida bayonot, Iqlim o‘zgarishi to‘g‘risida BMT ning Parij konven siya sini imzo ladi. Ammo 2017-yili AQSH prezidenti D.Tramp mamlakatning bu konvensiyadan chiqishini e’lon qildi. AQSH bilan YI o‘rtasidagi munosabatlarda ma’lum kelishmovchiliklar mavjud. Bu kelishmovchiliklar ayniqsa xalqaro muammolarni hal etishdagi yondashuvlarning farqida keskin ko‘zga tashlanmoqda. AQSH xalqaro mojarolarni hal qilishda kuchga tayanish tarafdori, YI esa diplomatik imkoniyatlardan oxirigacha foydalanish lozim deb hisoblaydi. Shunga qaramasdan, ular o‘zaro siyosiy, harbiy-strategik va iqtisodiy hamkorlik manfaatlari orqali bir-biri bilan uzviy bog‘langan. AQSH va YI yagona Yevroatlantik sivilizatsiyaning vakillari bo‘lib, bu ular o‘rtasidagi munosabatlarni belgilovchi asosiy omil hisoblanadi.
IV. Mavzuni mustahkamlash.
1. 1990-yillari Yevropa integratsiyasi qanday yo‘nalishlar bo‘yicha davom ettirildi?
2. Buyuk Britaniyaning YIdan chiqishiga qanday omillar sabab bo‘ldi?
3. YI va AQSH munosabatlari qanday hujjatga asoslanadi?
4. YI va AQSH o‘rtasida qanday masalalar bo‘yicha kelishmovchiliklar mavjud?
V.Baholash.
VI.Uyga vazifa berish.
VII.Darsni yakunlash.