1-ШЎъба: педагогик технологиялардан самарали фойдаланиш муаммолари ва ечимлар

Ёшлар тарбиясига қаратилган таъсирларни ўрганишга 
комплекс тизимли ѐндашув йўналишларини қуйидагиларда кўриш 
мумкин:
1. Тарбия турлари – 
бадан тарбияси, ахлоқ тарбияси, меҳнат 
тарбияси, маънавий тарбия. 

---

187 
2. Тарбия усуллари – 
индивидуал усул, жамоавий усул, оммавий 
усул. 
3. Тарбия воситалари – 
фан, маданият, адабиѐт, санъат, спорт, 
матбуот, радио, телевидение, театр, кино, ахборот технологиялари, 
интернет. 
4. 
Тарбия омиллари – 
оила, мактаб, маҳалла, ижтимоий муҳит. 
5. 
Тарбия жараѐни – 
ўқишгача бўлган вақт, ўқиш вақти, иш вақти, 
ишдан кейинги бўш вақт. 
Демак, 
ѐшлар тарбиясига қаратилган таъсирларни ўрганишда 
тизимли ўзаро ҳамкорликдаги ѐндашув йўналишлари асоси
да, уларни 
қизиқтирган масалалар, бандлик, бўш вақтни тўғри ташкил этиш каби 
муаммоларни ҳал қилиш муҳим аҳамият касб этади. Бу, ўз навбатида, 
ѐшларни маънавий тарбиялаш самарадорлигини оширишда оила, маҳалла 
ва таълим муассасалари ҳамкорлигини ривожлантиришга алоҳида эътибор 
бериш лозимлигини кўрсатмоқда. 
Оила, маҳалла ва таълим муассасаси ҳамкорлиги асосида
ѐшлар 
муаммоларини бартараф этиш учун лозим бўлган чора-тадбирларга 
қуйидагиларни киритиш мумкин: 
-
Тизимли равишда ѐшларни қизиқтирган масалалар, ҳаѐтий истаклар, 
ѐшлар бандлиги, ѐшлар бўш вақтини тўғри ташкил этиш каби 
муаммоларни ҳал қилиш ва ҳамкорлик асосида уюшмаган ѐшларни фан, 
маданият, санъат, спорт, тил ўргатиш, ахборот технологияларидан 
фойдаланишини йўлга қўйиш борасида бепул тўгараклар фаолиятини 
ташкил этиш; 
-
Ёшларни ватанпарварлик руҳида тарбиялашда турли давра 
суҳбатлари, учрашувларни ибратли хонадон, меҳнат ва уруш фаҳрийлари, 
ѐзувчи, шоирлар билан ташкил этиш ва ѐшлар турмуш тарзи, руҳияти, 
қизиқишларини давомли ўрганадиган психологик марказларни ташкил 
этиш ҳамда улар ишини махсус режа, дастур асосида олиб бориш; 
-
Ўқувчиларнинг ўзлаштириши, давомати, тартиб-интизомини тўғри 
йўлга қўйишда оила, маҳалла ва таълим муассасалари ҳамкорлигини давр 
талаблари асосида такомиллаштириб бориш; 
-
Ҳамкорлик асосида ѐшларда тадбиркорлик билим ва кўникмаларини 
ривожлантириш бўйича семинар – тренинглар ўтказиш;
-
Ёшларнинг ҳуқуқий онги ва саводхонлигини шакллантириш учун 
ҳамкорликда турли ижтимоий-маданий тадбирлар, спорт мусобақалари, 
ўқув фанлари бўйича танловлар, ижодий ҳамда адабий кечалар, турли 
конкурслар, мусобақалар, интеллектуал ўйинлар ташкил этиш; 
-
Ота-оналарнинг баркамол ѐш авлодни тарбиялаш бўйича ҳуқуқий, 
маънавий-ахлоқий, психологик, педагогик билимларини оширишга 
қаратилган тадбирлар, семинар – тренингларни маҳалла, таълим 
муасасалари ҳамкорлигида ўтказиш ҳамда керакли маслаҳатлар бериш; 

---

188 
-
Таълим муассасаларига сурункали келмайдиган ўқувчи-ѐшларни 
таълим муассасалари, маҳалла фаоллари ҳамда ҳамкорлик кенгаши 
ѐрдамида ўқишга жалб этиш, тарбияси оғир ѐшлар, фарзандлари 
тарбиясига эътиборсиз ота-оналар билан индивидуал ишлаш, уларга 
педагогик маслаҳатлар бериб боришни тизимли ташкил этиш;
-
Ёшларда соғлом турмуш тарзи тамойилларини мустаҳкамлаш учун 
уларни ичкиликбозлик, кашандалик, наркомания, маънавиятсизлик, 
оммавий маданият таҳдидиларидан сақлаш мақсадида маҳаллаларда, 
таълим 
муассасаларида 
доимий 
равишда 
терроризм, 
диний 
ақидапарастлик, миссионерлик каби салбий ҳолатларнинг ҳавфини, 
келтириб чиқарадиган муаммоларини давра суҳбатлари ва учрашувларда 
мунтазам тушинтириб бориш;
-
Кўриш имконияти чекланган ѐки кўзи ожиз ѐшларга чет тилларни 
ўргатиш учун Брайль ѐзувига асосланган махсус адабиѐтлар ишлаб чиқиш, 
чоп этиш ва тарқатишни йўлга қўйиш; 
-
Ёшлар муаммоларини ўрганиш, бартараф этиш мақсадида маҳалла ва 
таълим муассасаларида ижтимоий тадқиқотлар, социологик сўровлар 
ўтказиш муҳим аҳамиятга эга. 
Хулоса қилинадиган бўлинса, ѐшларнинг муаммоларини бартараф 
этишда оила, маҳалла ва таълим муассасалари ҳамкорлиги таълим-тарбия 
ишларини олиб боришда муҳим аҳамиятга эга. Чунки бугунги 
ислоҳотларнинг асосий бош мақсади ҳар томонлама билимли, юксак 
ахлоқий фазилатларга эга, маънавий етук рақобатбардош кадрлар 
тайѐрлашдир. Зеро, янги минг йилликда давлатларнинг, халқларнинг 
тақдирини моддий бойлик эмас, балки интеллектуал салоҳияти етук ва 
юксак маънавиятли ѐшлар ҳал қилади. Шунинг учун ҳам бугунги кунда 
мамлакатда таълим ва тарбиянинг узлуксизлиги, узвийлигини таъминлаш 
борасида самарали ислоҳотлар амалга оширилмоқда.