1-ШЎъба: педагогик технологиялардан самарали фойдаланиш муаммолари ва ечимлар

Араб тилида
-3 та келишик бор бўлиб, улар – бош келишик, 
қаратқич келишиги, тушум келишиги. Қолган келишиклар вазифасини (га) 
يلا
(да) 
يف،
(дан)
نم
каби предлоглар бажаради. Отлардан бошқа сўз 
туркумларига ҳам от билан мослаштирилади. 
Ўхшаш жиҳати 
–Ҳар иккала тилда отларга қўшилганда бир хил 
маънони беради. Ҳар иккаласида ҳам сўзнинг охирига қўшилади. 
Фақатгина отларга қўшилади. 
Фарқи
: Араб тилида 3 та келишик бўлиб, қолган келишиклар 
вазифасини(да) 
 يف،
(дан)
نم
(га) 
يلا
каби предлоглар бажаради.
Демак, олий таълим жараѐнига педагогик технологияларни татбиқ 
этиш анъанавий ўқитиш тизимининг муқобили сифатида хизмат қилиши 
лозим. Чунки барча аудитория машғулотларида интерфаол методларни 
3
Ишмуҳамедов Р. ва бошқалар. Таълимда инновацион технологиялар. -Т.: 2008. – Б. 16-17

---

70 
қўллашга зарурият йўқ. Энг асосийси, технологик ѐндашув асосида ўқув 
машғулотида кутилган натижага эришилиши лозим. Мазкур жараѐнда 
мақсадга эришишга имкон берувчи исталган мақбул методлардан 
фойдаланиш мумкин. 
 
 
ПЕДАГОГИК ИЖОДКОРЛИК ВА ПЕДАГОГИК 
РЕФЛЕКСИЯНИНГ ЎҚИТУВЧИ ФАОЛИЯТИДГИ ЎРНИ 
 
Ахророва З.- ЎзМУ доценти 
Касблар ичида шундай бир касб борки, жамият учун зарур бўлган 
бирор мутахассис унинг иштироки ва меҳнатисиз ўз касбини мукаммал 
эгаллаб чиқа олмайди. Бу - ўқитувчилик касбидир. Педагогик фаолият 
инсон меҳнатининг энг мураккаб ва масъулиятли соҳаларидан бири 
ҳисобланади. Бундан келиб чиқиб, жамият ўқитувчининг шахсий ва касбий 
хусусиятларига юксак талабларни қўяди. 
«Таълим тўғрисида»ги Қонун ҳар бир ўқитувчидан ташаббускорлик, 
ижодийлик, мустақил фикрлай олиш, ечимларнинг янги, андозасиз 
ѐндашувларни талаб қилади. Мактабдаги дарс педагогик ижодкорликнинг 
бош асоси ҳисобланади. Дарсда ўқитувчининг асосий эҳтиѐжи: узатиш, 
бериш, ўргатиш амалга оширилади. Ўсиб бораѐтган ѐш авлодга ўз билим 
ва тажрибаларини узатиш жараѐнида ўқитувчи ўз ижодкорлигини намоѐн 
қилади. 
Педагогик фаолият ўз моҳиятига кўра ижодий характерга эга. 
Ўқитувчининг професионал одоби бу хусусиятни ҳам ўз ичига олади. 
Маълумки, инсон олдида бир муаммо тургандагина ижодкорликка эҳтиѐж 
туғилади. Ўқитувчилик касби ана шундай хусусиятга эга. Чунки 
ўқитувчилик ишида ҳамма вақт ҳам қўллаш мумкин бўлган тайѐр қоида, 
рецепт ѐки шаблонлар йўқ. Педагог ўқувчи шахсни шакллантиради, 
кутилмаган вазифаларда мустақил қарорлар қабул қилади, педагогик 
муаммоларни ечади, ўқув жараѐнини мустақил бажаради. Педагогик 
ижодкорликнинг туб моҳияти ишнинг мақсади ва характери билан боғлиқ. 
Педагогик ижодкорлик манбаи - педагогик тажрибадир. Педагогик 
тажриба деганда ўқитувчининг ўз вазифасига ижодий, янгича ѐндашиши, 
ўқувчиларнинг таълим-тарбиясида янги самарали йўл ва воситаларни 
қидириб топа билиши тушунилади, ижодий ишлайдиган ўқитувчи 
тадқиқотчилик кўникма ва малакаларига ҳам эга бўлиши зарур. 
Сўнгги йилларда педагог ва психолог олимлар ўқитувчиларнинг 
педагогик фаолиятида фикрлаш ҳамда аналитик қобилиятларни 
ривожлантириш муҳим аҳамият касб этишини таъкидламоқдалар. Бу 
қобилиятлар асосини эса, ўқитувчининг касбий рефлексияси ташкил этади. 

---

71 
Илк бор рефлексия тушунчаси қадимги Юнон фалсафасида юзага 
келган ва инсоннинг ўз онгида кечаѐтган мулоҳазалари ҳақида, ўзи фикр 
юритиш жараѐни. Ўз фикрлари мазмунини таҳлил қилишга эътиборини 
жалб қилишни англатган (Декарт). Сократ, Платон, Локк ва бошқа юнон 
файласуфлари рефлексияни инсоннинг ўз-ўзини билишга, нималарга қодир 
эканлигини 
эътироф 
етишга 
қаратилган 
фаолияти 
эканлигини 
таъкидлашади.