1. Shayboniylar davrida davlatning ma’muriy tuzilishi ham o’ziga xos bo’lib

Katta g’ul 

Kichik g’ul 

Qalb  

Kichik g’ul 

Jivong’or  

 

Burong’or  

Chanox –maxsus yordamchi 

bo’linma 

Tug’chi –qism bayroq 

ostida zaxirada turuvchi 

qo’shin. 

Chanox –maxsus 

yordamchi bo’linma 

 

---

 

 

Xirovul qo’shinning orqa 

tomoni 

 

6.Sud ishlariga kelganda, mamlakat miqyosida tizimga 

bosh qozi yetakchilik qilgan bo’lsa, harbiylar hayotida yuz beradigan huquqiy 

masalalarni askar qozi hal qilib brogan. Shu bilan birga harbiy qozi ham, mahalliy 

qozilar ham  bosh qoziga bo’ysunganlar. Mamlakatdagi ahloqiy normalarga rioya 

qilish, ayniqsa amaldorlar, hatto din peshvolari orasidagi shu masalaga munosabat 

nechog’ligini bilib borish ishi bilan muhtasib (rais) shug’ullangan. Harbiy 

jinoyatlar uchun fatvoni tayyorlash muftiy askar zimmasida bo’lgan.  

Ashtarxoniylar davlat tizimi va ma’muriy boshqaruv tizimi Shayboniylar davri 

boshqaruvdan deyarli farq qilmagan. XVII –XVIII asrning birinchi yarmi davlat 

boshqaruvida hokimiyat markazda ham viloyatlarda ham asosan bir idora –

dargohda mulassamlashib brogan. 

 

7. Bu davrda ham xon rasman oily hokimiyat boshlig’i 

bo’lib,  davlatdagi ichki va tashqi siyosatga bog’liq barcha masalalar uning ixtiyori 

bilan hal etilgan. 

 

8.Amaldagi boshqruvda ko’pgina ashtarxoniy 

hukmdorlari saroyidagi katta mavqega ega bo’lgan amaldorlar hamda yirik 

ulamolar qo’lida qo’g’irchoq edilar. Normuhammad, Subhonqulixon, 

Ubaydullaxon kabi xonlar markaziy hokimiyat obro’sini  ko’tarishga, ularning bu 

harakatlari deyarli samara bermadi. Bu davrda markaziy davlat  boshqaruvi saroy 

amaldorlari qo’lida to’plangan bo’lsa, joylardagi mahalliy hokimiyat viloyat 

hokimlari ixtiyorida bo’lgan. 

Xonlikda markaziy hokimiyatning zaifligiga sabab, mahalliy boshqaruvchilarning 

o’z boshqaruvi va o’z harbiy qo’shiniga egaligi edi. Bular harbiy yurishlarda 

ishtirok etib, mamlakatdagi siyosiy beqarorlikdan xabardor bo’lganlar. 

---

Balx shahri muhim strategik ahamiyatga ega edi. U ham iqtisodiy ham siyosiy 

jihatdan muhim bo’lgan. Eron va Hindiston bilan chegaradoshligi sababli  ularga 

birlashishi yoki mustaqillikka intilishi mumkin edi.