1. seyalkalarni turkumlash chigit ekish seyalkalari don seyalkalari

Sirpangichli soshnikdan (13- d rasm) chigit, makkajo‘xori, lavlagi, sabzavot va ayrim poliz ekinlari urug‘larini ekishda foydalaniladi. Sirpangichli soshnik katta pichoqsimon tishining orqasi kengayib, bir-biriga parallel bo‘lgan ikkita uzun jag‘ 7 larga aylantirilgan. Sirpanma soshnik ishqalanish koeffitsiyenti katta bo‘lgan (misol uchun, tukli chigit) urug‘larini yaxshi ko‘mib ketadi, chunki uning pichog‘i tilib, ikki tomonga surib qo‘ygan tuproqni ariqcha tubiga tushishiga soshnikning uzun jag‘lari uzoqroq to‘siq bo‘lib turadi. Natijada, pichoq tayyorlagan ariqchaning tubiga hamma urug‘lar joylashib ulguradi. Chigit seyalkasining sirpangichli soshnigi ramaga parallelogrammli mexanizm yorda-
1
e f g
13-rasm. Soshniklar.
mida o‘rnatiganligi tufayli, doimo o‘ziga-o‘zi parallel ko‘tarilib tushishi mumkin.
Uning asosiy qismlari pichoq 4, o‘ng va chap jag‘ 7 lar, ariqcha tubini zichlagich 8, soshnikni tuproqqa botishini cheklovchi sirpangich 9, ekish chuqurligini rostlash moslamasi 10 dan iborat. To‘siq 11 bevosita soshnikning ustiga o‘rnatiladigan miqdorlagichni tuproqdan saqlaydi. Soshnik orqasiga o‘rnatilgan maxsus g‘ildirakcha ariqchaga tashlangan chigit ustidagi tuproqni bosib zichlaydi.
Urug‘ni 2—12 sm chuqurlikka ko‘mish uchun sirpangichni jag‘larga nisbatan past-yuqoriga surib qo‘yish (chigit seyalkasida) yoki g‘ildirakcha balandligini o‘zgartirish (makkajo‘xori seyalkasida) hisobiga amalga oshiriladi.
Quvursimon soshnik (13- e rasm) shamol eroziyasi xavfi bo‘lgan joylarda, qisman ishlov berilgan ang‘izga donli ekinlar urug‘ini ekishda foydalaniladi. Bu soshnikning tumshug‘i 1 tik holatda quvur 2 ga o‘rnatilgan. Quvur esa egiluvchan qilib seyalka ramasiga o‘rnatiladi. Shu sababli ish jarayonida u titrab turadi va yopishgan tuproqdan tozalanadi. Tumshuq 1 tayyorlagan ensiz ariqchaga quvurdan tushgan urug‘lar, ariqcha yonlaridan to‘kilayotgan tuproq hisobiga ko‘miladi.