1-savol Javobi. Arxitekturaning shakillanishi so’ngi paleolit davriga borib taqaladi, huddi shu davrdan boshlab odamlar o’zlari uchun turar joylar qura boshlaganlar. Neolit davriga kelib odamlar avvaldan yashab kelgan joylaridan ketmasdan

5-savol  Javobi.  O’rta  Osiyo  arxitekurasi  shakillanishida  din  katta  ahhamiyatga  ega.  Dastlab  O’rta  Osiyoda 

aholi  zardushtiylik  diniga  sig’inishgan,  ko’chmanchilar  esa  moniylik  diniga  sig’inganlar.  Zardushtiylik  dini 

miloddan  avvalgi  1  ming  yillikda  vujudga  kelib shakillangan.  Bu  dinda  olov,  tuproq,  suv  va  havo  muqaddas 

hisoblangani  uchun  dafn  etish  marosimi  o’ziga  hos  bo’lgan,  ya’ni  o’lgan  odam  yerga  ko’milmagan,  olovda 

kuydirilmagan,  suvga  ham  oqqizilmagan,  balki  baland  tepoliklarga  olib  borib  qo’yilgan,  bir  muncha  muddat 

davomida  o’liklarni  o’laksaxo’r  qushlar  va  hayvonlar  yeyishgan,  qolgan  suyaklarni  esa  maxsus  suyakdonlar 

(ossuarylar)ga  solib  saqlashagn.  Shuning  natijasida  Zardushtiylik  diniga  amal  qiluvchi  aholi  yashaydigan 

hududlarda maxsus dafn etuvchi binolar va tepaliklar qurilgan, bu esa o’sha hudud arxitekturasidan o’rin oladi. 

Bundan  tashqari  Kushonlar  hukumronligi  davrida  O’rta  Osiyoga  buddistlik  kirib  kelgan  va  din  bilan  birga 

buddizmga aloqador qurilish uslublari ham kirib kelgan. Keyinchalik arablar istilosi davrida arab madaniyati, 

san’ati,  me’morchiligi  kirib  keladi.  O’rta  Osiyo  hududida  ko’plab  masjidlar  qurilishi  natijasida  bu  hudud 

arxitekturasida o’ziga xos arab uslubi shakillangan. Binolarni yuqori qismi gumbazli bo’lishi hamda binolarni 

bezatishda arab yozuvlaridan foydalanish shundan dalolatdir.