№1-qosımsha Úyge tapsırma soraw

(№1-qosımsha) Úyge tapsırma soraw

Ótken sabaqta berilgen úyge tapsırmanı awız –eki tárizde sorawlar arqalı oqıwshılardan soraymız

1. 
   Defetologiya degenimiz ne?
   
2. 
   Anomal balalar bul qanday balalar?
   
3. 
   Defetologiyanıń predmetin aytıp beriń?
   
4. 
   Defetologiya pániniń wazıypaları qanday?
   
5. 
   Defetologiyanıń tarawları haqqında nelerdi bilesiz?
   
6. 
   Eń birinshi Defetologiya institutı qaysı mámlekette hám kimniń basshılıǵı astında ashılǵan?
   
7. 
   Ózbekstanda she?
   

(№2-qosımsha)

Psixofizik rawajlaniwinda kemshilikleri bolgan balalar ozgeshelikleri
jobasi
11.Anomal balalar klassifikaciyası
2. Anomal rawajlanıw belgileri.
3. Anomal shaxslar kotegoriyalarına qısqasha minezleme
(№3-Qosımsha)
Paydalanilatuǵın ádebiyatlar

1. 
   Raxmanova V.S. Maxsus pedagogika. Toshkent 2004 y. G’ofur G’ulom nashriyoti
   
2. 
   Raxmanova V.S. "Defektologiya asoslari" Toshkent 2012 yil, "Voris-Nashriyoti"
   
3. 
   Дефектологический словарь. M.: Владос, 2001y.
   
4. 
   Рахманова В.С. Коррекцион педагогика ва логопедия. Т., Молия Иктисод 2007.
   

(№4-Qosımsha)


Bahalaw “5” balli dizim tiykarında amelge asırıladı.
“Qanaatlandirarsiz”-55%dan past
“Qanaatlandirarli” -55%-69%
“Jaqsi” -70%-84%
“Ulgili” -85%-100%
(№5-Qosımsha)

Bilemen	Biliwdi qa’leymen	Bilip aldim
Psixofizik rawajlaniwinda kemshilikleri bolgan balalar ozgeshelikleri 8а33ында нелерди билесиз?	Psixofizik rawajlaniwinda kemshilikleri bolgan balalar ozgeshelikleri haqqinda били7ди 31леймен	Psixofizik rawajlaniwinda kemshilikleri bolgan balalar ozgeshelikleri 8а33ында нелерди билип алды4ыз?

(№6-Qosımsha)
Бала дуньяга келген кунлеринен баслап – а3 к5реди, еситеди, денесине бир нарсени4 тийгенин, а7ыр2анды, ыссылы3ты, ийис 81м д1мди сезеди.
Д5герек 1тирапта2ы 7а3ыялар 81м 81дийселер бала санасында с17лелени7ден басланады. Баланы4 3абыл ети7и 5миринин д1слепки жылларынан–а3 бир 3анша 31липлеседи 81м еки жасында ол затларды4 ре4ин, к5ринисин, 6лкен-кишилигине 3арап бир-биринен пары3 3ылады, таныйды. Онда 81р 3ыйлы сенсорлы3 31билийетлер: к5ри7 81м к5зден 5ткери7, ты4ла7 81м есити7, затларды сырт3ы к5ринисине 3арай ажыраты7, 5зи к5рип 81м еситип атыр2ан н1рсеге еликле7 31билийети ра7ажланып барады. Бала 81р турли т6синиклерди алы7ы, затларды к5ри7и, услап били7и, 6лкенлерди4 ислерин ба3ла7, 81р т6рли да7ысларды есити7и керек.Бул балаларды4 сенсорлы3 ра7ажланы7ы ушын зар6рли ш1рт болып есапланады. Сенсорлы3 у3ыплылы3ты4 5з 7актында ра7ажланы7ы болса, балаларды4 акыл т1рбиясы ушын тийкар жаратады. Дыккат, яд, умтылы7, 3ызы2ы7 81м сол сыя3лы ру7хый процесслер баланы4 а3ылый ра7ажланы7ы ушын 6лкен 18мийетке ийе.
Бала тилини4 5з 7а3тында 81м ту7ры ра7ажланы7ы акылый ра7ажланы7ды4 тийкары болып табылады. Тил ру7хый процесслер бол2ан кабыл ети7, яд 8.т.б. ра7ажланы7ына, балаларды4 искерлигине 6лкен т1сир к5рсетеди.
Бала шахсыны4 31липлесип бары7ы 5мирини4 биринши к6нлеринен – а3 басланады. Бала 81р к6ни к5рген 81м еситкенлери тийкарында орталы33а, д5герек 1тирапта2ы адамларга 5з м6н1себетлерин билдиреди, 6лкенлерди4 ис – 81рекетлери, болып атырган 7акыялар2а баланы4 берету2ын ба8асы – буларды4 81ммеси баланы4 ру7хый д6ньясыны4 31липлеси7ине т1сир етеди. Баланын ана 3арнында болсын, ту7ыл2аннан кейинги з1р6р бол2ан белгили бир ш1рт-шараятларды4 бузылы7ы 81р т6рли аномалиялар2а, я2ный физикалы3 81м ру78ый кемшиликлерге алып кели7и м6мкин.
Арнаулы психологияда аномал балаларды4 81р т6рли категориялары 6стинде жумыслар алып барылады:
1)есити7де кемшиликлерге ийе болган балалар (ту7ылы7дан еситпейту2ын, 3ула2ы а7ыр балалар, кейин ала 3ула2ы а7ыр болып 3ал2ан балалар) ;
2) к5ри7 31билийети 1ззи балалар (со3ыр,к5зи к5рмейтугын балалар) ;
3) со3ыр- са3а7 балалар;
4) Олигофрен (дебил, имбецил идиот) балалар;
5) А7ыр тил кемшиликлери бар балалар;
6) *1рекет а2заларында кемшиликлери бар балалар;
7) Ру7хый жа3тан ра7ажланы7да артта 3алган балалар;
Аномал балалар арна7лы т1лим- тарбия мекемелеринде тарбияланы7ы 81м окытылы7ы керек. Егер баланы4 тек шеп кула2ы еситсе, онын бул кемшилиги 81р т1реплеме ра7ажланы7ына т1сир етпейту2ын, ол улы7ма мектеп ба2дарламасын са7 балалар 3атарында 5злестирету2ын болса, ол аномал балалар категориясына кирмейди. :лкен жаста2ы инсанларда белгили бир себеплерге байланыслы пайда бол2ан ну3санлар да оларды4 улы7ма ра7ажланы7ына т1сир етпесе бул инсанды аномал деп есапла7 м6мкин емес. Аномал балаларды4 физикалы3 81м ру7хый ра7ажланы7ында ба3ланату2ын а7ыр 81м кескин 5згерислер бала шахсыны4 31липлеси7ине унамсыз т1сир к5рсетеди. Сонлы3тан бундай балаларды т1рбияла7 81м олар2а т1лим бери7 ушын арна7лы жа2дай жаратылы7ы керек, я2ный олар арна7лы ба3ша 81м мектеплерде, арна7лы ба2дарлама 81м о3ы7лы3лар тийкарында окытылы7ы 81м т1рбияланы7ы керек.
*1р 3андай аномал ра7ажланы7 орайлы3 ямаса перифериялы3 нерв системасында2ы органикалы3 яки функционал 5згерислерге байланыслы болы7ы м6мкин. Баланы4 ра7ажланы7ында2ы 81р т6рли кемшиликлер 3олайсыз орталы3, надурыс т1рбия, окыты7 н1тийжесинде пайда болы7ы м6мкин. Мысалы:колайсыз ша4ара3 жа2дайы, педагогикалык итибарсызлы3, окыты7шыны4 бала2а надурыс катнасы 8.т.б. к5плеген себеплер баланы4 ра7ажланы7ына унамсыз т1сир к5рсетип, оны4 ба2дарлама материалларын жа3сы 5злестире алма7ына, 6лгермейту2ын о3ы7шылар 3атарына 3осылып 3алы7ына себепши болады. Солай болса да биз бундай баланы4 аномал балалар катарына киргизбеймиз. Себеби онын ра7ажланы7ында2ы кемшиликлер организмдеги 3андайда бир органикалы3 яки функционал потологиялы3 5згерислерге байланыслы болмай, бас3а себеплерден келип шы33ан. Т1рбияшы 81м окыты7шылар бундай балалардан аномал балаларды пары3лай алату2ын болы7лары керек.
Келип шыгы7 себеплерине карай 81р кандай аномал ра7ажланы7 ту7ма яки турмыста арттырыл2ан болы7ы м6мкин.
Ту7ма аномалиялар к5бинесе 81мледар ананы4 ден-са7лыгы 81м жаса7 жа2дайына байланыслы болады. Ана ишиндеги баланы4 ра7ажланы7ына инфекция, жара3атланы7 8.т.б. т1сир ети7и м6мкин. Ананы4 81мледар 7актында 81р т6рли кеселликлер менен а7ыры7ы, 5з бетинше т6рли д1ри- дарма3лар же7и баланы4 аномал болып ту7ылы7ына себепши болы7ы м6мкин. Сондай – а3 ту7ма аномалиялар н1силден н1силге 5ти7и м6мкин. Ата-ананы4 алкоголизми, наркоманиясы, таксикоманиясы да баланы4 аномал болып ту7ылы7ына алып келеди.
Турмыста арттырыл2ан аномалиялар бала организмине ту7ылы7 7актында 81м оннан кейинги д17ирде зыянлы нарселер т1сир ети7и н1тийжесинде к1липлеседи. Ту7ылы7 7а3тында мийди4 жаракатланы7ы, баланы4 ту7ылы7 жолларынан уза3 7акытта 5ти7и, киндигини4 оралып, бу7ылып калы7лары ( асфикция ) оны4 аномал ра7ажланы7ына алып кели7и м6мкин. Баланын жас 7а3тында т6рли кеселликлер менен а7ыры7ы мысалы: менингит, отит, орайлык нерв системасынын жара3атланы7ы х т.б. д1ртлерди бастан кешири7и де аномал ра7ажланы7ына себепши болы7ы м6мкин.

(№7-Qosımsha)

Klaster Klasterdi du’ziw qag’ıydası. 1. Aqılınızg’a ne kelse ba’rin jazın’. İdeyalardın’ mazmun sıpatın talıqlaman’ tek olardı jazın’. 2. Xatı toqtatatug’ın ka’telerge h’am basqa faktorlarg’a itibar bermen’ Ajıratılg’an waqıt tawsılg’ang’a shekem jazıwdı toqtatpan’. ol h’alda jan’a ideyalar kelgenge shekem qag’azg’a suwret salıp otırın’

(№8-Qosımsha)

Bilip aldim

(№ 9-Qosımsha)

Psixofizik rawajlaniwinda kemshilikleri bolgan balalar ozgeshelikleri nelerdi bilip aldiniz?

(№ 10 –Qosımsha)


Uyge tapsırma temanı oqıp d