1 Pedagogika fanining dolzarb muammolari. Pedagogik tadqiqotlar va ularning yo'nalishlari. Pedagogikaning metodologik muammolari

DASTUR BIZGA NEGA KERAK?
- 15 yoshli bolalarning bilim darajasi miqdoriy kо‘rsatkichini adolatli aniqlash va xalqaro miqyos bilan solishtirish imkoni tug‘iladi;
- о‘quvchilarning savodxonligi hamda bilimlarini amaliyotda qо‘llash qobiliyatini rivojlantirish bо‘yicha davlat va nodavlat tashkilotlar hamda ota-onalar hamkorlikdagi faoliyatini muvofiqlashtirish amaliyoti kuchayadi;
- umumta’lim maktablarida yaratilgan shart-sharoitlarni baholash yuzasidan miqdoriy kо‘rsatkichlar aniqlanadi.
Shu о‘rinda qayd etish joiz, PISA bо‘yicha о‘quvchilar bilimiga qо‘yilgan bahoning har 50 ballga oshishi yillik yalpi ichki mahsulotning bir foizga о‘sishini ta’minlashi xalqaro tajribalarda kuzatiladi.
Bir sо‘z bilan aytganda, ushbu dastur mamlakatimiz yoshlari intellektual salohiyati yanada oshishiga xizmat qilishi shubhasiz.
O‘zbekiston PISA va TALIS xalqaro tadqiqotlarida ishtirok etadi, yangi milliy markaz tashkil etiladi
Normativ-huquqiy hujjatlar loyihalarini muhokama qilish portalida Vazirlar Mahkamasining “Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti tomonidan o‘tkaziladigan PISA va TALIS xalqaro tadqiqotlarida ishtirok etish to‘g‘risida”gi qarori loyihasi e'lon qilindi.
Hujjat bilan Ta'lim sifatini nazorat qilish davlat inspeksiyasi, Xalq ta'limi, Tashqi ishlar, Adliya, Innovatsion rivojlanish, Moliya va Iqtisodiyot vazirliklarining O‘zbekiston Respublikasining Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti tomonidan o‘tkaziladigan PISA va TALIS xalqaro tadqiqotlarida ishtirok etish to‘g‘risidagi hamda Ta'lim sifatini nazorat qilish davlat inspeksiyasi qoshida ta'lim sifatini baholash bo‘yicha “Xalqaro tadqiqotlarni amalga oshirish Milliy markazi”ni tashkil etish bo‘yicha bergan takliflariga rozilik berilishi mumkin.
Quyidagilar Milliy markazning asosiy vazifalari va faoliyatining yo‘nalishlari etib belgilanadi:
xalqaro baholash dasturlari va tanlovlarini tashkil etish hamda muvofiqlashtirishda O‘zbekiston Respublikasining milliy vakili sifatida ishtirok etish;
o‘quvchi-yoshlarining savodxonligini hamda bilimlarini amaliyotda qo‘llash qobiliyatini rivojlantirish borasida davlat va nodavlat tashkilotlarining faoliyatini muvofiqlashtirilishini ta'minlash;
ta'lim tizimida o‘qish, matematika va tabiiy yo‘nalishdagi fanlardan savodxonlik darajasini rivojlantirishning innovatsion metodlarini ishlab chiqish va joriy etishga yo‘naltirilgan ilmiy izlanishlar olib borish;
ta'lim sifatini baholash sohasida xalqaro aloqalarni o‘rnatish, xalqaro loyihalarni ishlab chiqish va bajarish, xalqaro ilmiy anjumanlar va simpoziumlarni tashkil etish va o‘tkazishda ishtirok etish;
ta'lim sifatini baholash sohasida fundamental va amaliy tadqiqotlar o‘tkazish;
O‘zbekiston va dunyoning boshqa mamlakatlarining ta'lim sifatini qiyosiy baholash;
ta'lim sifatini baholash bo‘yicha tadqiqotlarni ilmiy va uslubiy jihatdan qo‘llab-quvvatlash;
xalqaro baholash dasturlarini ta'lim jarayoniga joriy etish bo‘yicha tizimli monitoring olib borish, ushbu sohadagi ilg‘or tajribani ommalashtirish va uning asosida ta'lim muassasalari uchun tavsiyalar va qo‘llanmalar ishlab chiqishda ishtirok etish;
o‘quvchi-yoshlarning PISA, TIMSS, PIRLS, shuningdek rahbar va pedagog kadrlarning umumiy o‘rta ta'lim maktablarida o‘qitish va ta'lim olish muhitini hamda o‘qituvchilarning ish sharoitlarini o‘rganuvchi TALIS kabi xalqaro tadqiqotlarida muvaffaqiyatli ishtirok etishini ta'minlash;
o‘quvchilarning savodxonlik darajasini xolisona baholash va xalqaro miqyosida solishtirish asosida doimiy monitoring olib borish;
ta'lim tizimining rivojlanish tendensiyalarini xalqaro miqyosda taqqoslash;
o‘qitishning innovatsion usullaridan foydalangan holda ona tili, matematika va tabiiy yo‘nalishdagi fanlar bo‘yicha pedagog-kadrlarning malakasini oshirish bo‘yicha o‘quv-uslubiy tavsiyalar tayyorlash.
Belgilab qo‘yilishicha:
Milliy markaz direktori maqomiga ko‘ra ilmiy tadqiqot instituti direktoriga tenglashtiriladi;
Milliy markaz direktori (PISA, TIMSS, PIRLS, TALIS kabi) xalqaro tadqiqotlarining milliy loyiha menejyeri hisoblanadi;
Milliy markaz xodimlariga respublika ilmiy-tadqiqot muassasalarining tegishli lavozimlari uchun nazarda tutilgan mehnatga haq to‘lash va moddiy rag‘batlantirish shartlari tatbiq etiladi.
Milliy markaz Toshkent shahar, Chilonzor tumani, Nurxon ko‘chasi, 21-uy manziliga joylashtiriladi.
Xalq ta'limi vazirligiga:
Qoraqalpog‘iston Respublikasi xalq ta'limi vazirligi, Toshkent shahar xalq ta'limi bosh boshqarmasi va viloyatlar xalq ta'limi boshqarmalari hamda har bir tuman (shahar) xalq ta'limi bo‘limlari malakali mutaxassislaridan kamida bir nafari xodimni xalqaro tadqiqotlarni amalga oshirish jarayoniga mas'ul qilib tayinlash;
umumiy o‘rta ta'lim maktablarini zamonaviy axborot kommunikatsiya vosita (kompyuter, modem, proyektor)lari bilan jihozlanganlik va internet tarmog‘iga ulanganlik holatini inventarizatsiya qilish va mavjud muammolarni Moliya vazirligi bilan birgalikda bartaraf qilish choralarini ko‘rish;
Milliy markaz bilan hamkorlikda o‘quvchilarning qobiliyat va iqtidorlarini quyi sinflardan boshlab aniqlash va rivojlantirish, o‘quvchilarning savodxonligini baholash bo‘yicha xalqaro baholash dasturlari va tanlovlarida ishtirok etishni ta'minlash dasturini ishlab chiqish;
xalqaro tadqiqotlar natijalariga asoslangan holda o‘qish, matematika va tabiiy yo‘nalishdagi fanlardan davlat ta'lim standartlari, o‘quv dasturlari hamda o‘quv adabiyotlari mazmuniga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritish;
PISA baholash dasturi yo‘nalishidagi savollar milliy bazasini yaratish va o‘quv dasturlariga integratsiya qilish;
o‘quvchilar savodxonligini baholashning milliy tizimini yaratish va 2019-2021 yillarda amaliy ko‘nikmalarini shakllantirilishini baholashga qaratilgan sinovlarni tizimli ravishda o‘tkazib borish;
PISA baholash dasturi yo‘nalishidagi savollarni o‘zida mujassam etgan o‘quv dasturlari asosida qo‘shimcha metodik qo‘llanma va adabiyotlar yaratish;
Qoraqalpog‘iston Respublikasi, Toshkent shahri va viloyat markazlari hamda har bir tuman (shaharda) PISA va TALIS xalqaro tadqiqotlarini amalga oshirishga yo‘naltirilgan tayanch tadqiqot maktablarini tashkil etish;
o‘quvchilarning savodxonligini baholash bo‘yicha xalqaro baholash dasturlari va tanlovlarida munosib ishtirok etishni ta'minlash maqsadida vazirlikning tarkibiy (Respublika ta'lim markazi, O‘quvchilarni kasb-hunarga yo‘naltirish va psixologik-pedagogik Respublika tashxis markazlari kabi) bo‘linmalari imkoniyatlaridan samarali foydalanishni yo‘lga qo‘yish, zaruriyatga qarab tegishli bo‘limlarining vazifalarini qayta ko‘rib chiqish vazifalari yuklatiladi.
Oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligiga
pedagog kadrlar tayyorlovchi oliy ta'lim muassasalarida o‘qitish metodikasi va dasturlarini PISA xalqaro baholash dasturi talablariga moslashtirish;
xalqaro tadqiqotlar yo‘nalishdagi fanlar bo‘yicha mutaxassislar tayyorlovchi oliy ta'lim muassasalari, malaka oshirish va qayta tayyorlash markazlarining o‘quv dasturlariga xalqaro tadqiqotlar natijalariga asoslangan holda o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritib borish;
bitiruvchi talabalarni umumiy o‘rta ta'lim muassasalariga ishga kelishda PISA xalqaro baholash dasturiga tayyor holda kelishlarini ta'minlash;
ilg‘or xorijiy davlatlar tajribasini joriy etish bo‘yicha PISA xalqaro baholash dasturi yo‘nalishidagi fanlar o‘qituvchilari uchun qisqa muddatli malaka oshirish kurslarini tashkil etish;
pedagog kadrlarni qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish tarmoq markazlarining o‘quv jarayonlariga yuqori malakali xorijiy olimlar, o‘qituvchi va mutaxassislarni jalb qilish bo‘yicha chora-tadbirlarni amalga oshirish;
tegishli vazirlik va idoralar hamda ilmiy tadqiqot institutlari bilan hamkorlikda PISA va TALIS xalqaro dasturlari bo‘yicha ilmiy tadqiqot ishlarini olib borish;
umumiy o‘rta ta'lim muassasalaridagi iqtidorli pedagog kadrlarni PISA xalqaro baholash dasturi bo‘yicha ilmiy tadqiqotlarga jalb qilish;
PISA xalqaro baholash dasturi bo‘yicha davlat ilmiy-texnik dasturlari, xalqaro ilmiy tashkilotlar grantlari tanlovlari, xo‘jalik shartnomalari asosida samarali ilmiy faoliyatni tashkil etish vazifalari yuklatiladi.
Oltita asosiy element ta'lim sifatiga ta'sir qiladi.
1) o'qituvchi va o'qitish usullari.
2) Ta'lim mazmuni.
3) O'quv muhiti.
4) Maktabni boshqarish.
5) O'quvchilar uchun shart-sharoitlar.
6) Moliyalashtirish va tashkil etish.
Quyidagi tashkilotlarning har biri har bir bolaga sifatli ta'lim olish uchun chegara va chegaralarni kesib o'tadi. Ularning aksariyati global ta'lim borasida ulkan maqsadlarga ega, ammo ularning ko'plari ushbu maqsadlarga erishish uchun qilgan ishlari uchun butun dunyoga tanilgan.

Bolalik ta'limi xalqaro uyushmasi

Bolalik ta'limi xalqaro assotsiatsiyasi (ACEI) - butun dunyo bo'ylab o'qituvchilar va ta'limni isloh qilish tarafdori bo'lgan birlashma. Ularning vazifasi "bolalarning maqbul o'qishi, rivojlanishi va farovonligini jahon hamjamiyatiga jalb qilish va qo'llab-quvvatlash" dir. Bunga erishish uchun ular Bolalik bo'yicha Global Sammit va Global Ta'lim Diplomatiyasi Institutini o'tkazadilar. Sammit mutaxassislarni bolalar va bolalik holati, ta'limdan sog'liq va farovonlikka qadar bo'lgan muammolarni yig'ishga va muhokama qilishga taklif qiladi. 2015 yilga rejalashtirilgan Institut orqali ACEI diplomatlar va ta'lim sohasidagi mutaxassislarni bolalarning munosib ta'lim olishlariga xalaqit beradigan muammolarni hal qilish uchun birlashtiradi.

Xalqaro ta'lim

Education International xalqaro tashkiloti 170 ta mamlakat va hududlardagi 400 ta tashkilotni o'z ichiga olgan 30 mln. Ularning maqsadi sifatli ta'lim, jamiyatdagi tenglik va boshqa ta'lim xodimlarining manfaatlarini ilgari surishdir. Ushbu kampaniya doirasida ular bolalarning sifatli ta'lim olishiga to'sqinlik qiladigan irqchilik va ksenofobiyaga qarshi kurashadilar. Ular turli xil kamsitishlarga, shu jumladan jins, jinsiy orientatsiya, ijtimoiy-iqtisodiy maqom, irqiy va etnik kelib chiqishiga qarab chiqarib tashlashga qarshi. Shuningdek, ular boshqa ta'lim ittifoqlari va global federatsiyalar bilan aloqalarni amalga oshiradilar, ularning manfaatlari global ta'limni rivojlantirishdir.

Ta'lim bo'yicha global hamkorlik

Ta'lim bo'yicha global hamkorlik (GPE) rivojlanayotgan 60 mamlakatda donor hukumatlar, xalqaro tashkilotlar va o'qituvchilarni o'z ichiga olgan ko'p tomonlama hamkorlik orqali ishlaydi. Ular "barcha qizlar va o'g'il bolalarga, eng qashshoq va himoyasizlarni hisobga olib, sifatli va sifatli ta'lim berish bo'yicha global sa'y-harakatlarni faollashtirish va muvofiqlashtirishga" umid qilmoqdalar. Ular o'z sheriklari bilan birgalikda ta'lim strategiyasini ishlab chiqmoqdalar, ta'lim sohasidagi hamkorlikni rivojlantirmoqdalar, o'qituvchilar duch keladigan muammolarning echimini baham ko'rmoqdalar, dasturlar ijrosini moliyalashtirmoqdalar va natijalarni baholash uchun natijalar va ma'lumotlarni kuzatmoqdalar. 2002 yilda tashkil etilganidan beri GPE ta'kidlashicha, ular 22 milliondan ortiq bolalarni maktabga joylashtirishga yordam berganlar, dunyo bo'yicha savodxonlik darajasini 2010 yilda 81 foizga, 2011 yilda esa boshlang'ich maktabni 75 foizga etkazishgan. 2004 yildan beri ular 300 ming o'qituvchini o'qitgan, 53000 o'quv xonalari qurildi va jihozlandi, 50 million darslik sotib olindi va tarqatildi.

Xalqaro reja

75 yil oldin tashkil etilgan Plan International dunyodagi eng qadimgi va eng katta bolalarni rivojlantirish tashkilotlaridan biri hisoblanadi. Rejaning ideal dunyosi - bu "barcha bolalar o'z huquqlarini va qadr-qimmatini hurmat qiladigan jamiyatlarda o'zlarining barcha imkoniyatlarini ishga soladigan" narsadir. Ular rivojlanayotgan mamlakatlarda odamlarni madaniyatlararo birlashtirib, bolalarning hayot sifatini doimiy yaxshilashga umid qilishadi. Ular mahrum bolalarga, ularning oilalariga va ularning jamiyatlariga asosiy madaniyat ehtiyojlarini qondirish va turli madaniyatdagi odamlar o'rtasida tushunishni kuchaytirish uchun munosabatlarni o'rnatish orqali yordam beradi. Ularning barcha harakatlarida dunyo bolalarining huquqlari ustuvor ahamiyat kasb etadi.

Bolalarni qutqaring

"Bolalarni qutqaring" dasturining maqsadi - dunyo bo'ylab ta'lim va bolalar huquqlarini targ'ib qilish. Ta'lim berish sifatini oshirish va doimiy ta'limni ta'minlash uchun Save the Children o'qituvchilarga samarali ta'lim strategiyalarini o'rgatadi va ularni talabalarni jalb qilishga o'rgatadi. Ular ota-onalar va tarbiyachilarga erta o'qishga yordam berish uchun murabbiylik qilishadi va ota-onalarga maktabda ishlashni va sinfdan tashqarida o'qishni davom ettirishni rag'batlantirish usullarini taklif qilishadi. Shuningdek, ular bolalarni badiiy ifoda bilan tanishtirishga, inqiroz paytida va undan keyin o'qishni rag'batlantirishga, bolalarning ortda qolmasliklarini ta'minlash uchun bolalar salomatligiga sarmoya kiritishga umid qilmoqdalar. 2012 yilda "Bolalarni qutqaring" dasturi 9 millionga etdi.

YuNESKO

Birlashgan Millatlar Tashkilotining Ta'lim, Ilmiy va Madaniyat Tashkiloti 1945 yilda tashkil etilgan va "butun dunyoda sifatli ta'lim to'g'risida yaxlit va gumanistik qarashlarga, har kimning ta'lim olish huquqini amalga oshirishga va ta'lim inson, ijtimoiy va iqtisodiy hayotda asosiy rol o'ynaydi degan ishonchga sodiqdir. rivojlanish. ” Ularning vazifasi tinchlikni qaror toptirish, qashshoqlikni tugatish va uzoq muddatli taraqqiyotga yordam berishdir. Ular ushbu maqsadlarga erishishga va global ta'lim orqali madaniyatlararo muloqotni yaratishga intilishadi. Ularning a'zoligi 204 davlatni o'z ichiga oladi, ulardan 9 tasi assotsiatsiyalangan a'zolar.

UNICEF

1946 yilda tashkil etilgan Birlashgan Millatlar Tashkilotining Xalqaro bolalarning favqulodda jamg'armasi har bir bolaning huquqlari tan olinadigan dunyoni tasavvur qiladi. Ularning maqsadlari tengsizlik va diskriminatsiyani kamaytirish, 2 ming yillik maqsadlari kabi global ta'lim maqsadlarini amalga oshirishdan iborat