1. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti shavkat Mirziyoevning Oliy Majlisga murojaatnomasidan kelib chiqqan holda fanning vazifalari

Normalashtiriluvchi aylanma mablag’lar qatoriga korxona omborlaridagi ishlab chiqarish zahiralari (xom ashyo, materiallar, yoqilg’i, unchalik qimmat bo’lmagan predmetlar va jihozlar), tugallanmagan ishlab chiqarish, kelgusi davr xarajatlari va ombordagi tayyor mahsulotlar kiritiladi.
Normalashtirilmaydigan aylanma mablag’lar, bu – xaridorlarga berib yuborilgan tayyor mahsulot yoki tovarlar, hisob raqamidagi pul mablag’laridir.
Aylanma mablag’larning normativi aylanma mablag’lar normasini, normasi aniqlangan ko’rsatkichga ko’paytirishni ifodalaydi hamda qoidaga ko’ra, pul ko’rinishida o’lchanadi. U quyidagi formula asosida hisoblanishi mumkin:
N_ay.m = N_ich.z + N_t.ich + N_t.m
Bu erda:
N_ich.z - ishlab chiqarilgan zahiralar normasi;
N_t.ich – tugallanmagan ishlab chiqarish normasi;
N_t.m - tayyor mahsulot normasi.
Ishlab chiqarish zahiralarini normalashtirish, korxonaning uzluksiz faoliyat yuritishini ta’minlash maqsadida amalga oshiriladi. Ishlab chiqarish zahiralari joriy, sug’urta (kafolatli), tayyorlov (texnologik) va mavsumiy turlarga bo’linadi.
Joriy zahira  bu, materiallar etkazib berish oralig’ida ishlab chiqarishni moddiy resurslar bilan ta’minlash uchun zarur bo’lgan zahiradir. Joriy zahiralar material etkazib berish davri, oralig’i hamda xom ashyo va boshqa materiallarning sutkalik sarflanishiga to’g’ridan-to’g’ri bog’liq bo’ladi.
SHu tariqa joriy zahiralar hajmi ko’p jihatdan etkazib berish oralig’iga bog’liq bo’ladi: oraliq qanchalik kichik bo’lsa, zahira shunchalik kam bo’ladi. Bundan kelib chiqqan holda joriy zahira miqdorini quyidagi formula asosida topish mumkin:
Z_max = M_o’r x T_t.s
Bu erda:
M_o’r – ushbu materialdan o’rtacha sutkalik foydalanish miqdori (T., dona);
T_t.s – etkazib berish oralig’i yoki ta’minot sikli, kunlar.
Sug’urta (kafolat) zahirasidan ta’minotda yuzaga kelishi mumkin bo’lgan uzilishlar yoki ko’zda tutilmagan holatlarda foydalanish mo’ljallanadi. Ko’pincha sug’urta zahirasining miqdori joriy zahira normasining 50% miqdorida belgilanadi hamda quyidagi formula asosida hisoblanadi:
Z_str = M_o’r x (T₁ + T₂ + T₃ + T₄)
Bu erda:
T₁ – materialni yuklash uchun ketadigan vaqt;
T₂ – materiallar yo’lda bo’ladigan vaqt;
T₃ – materiallarni omborga qabul qilish vaqti;
T₄ – materiallarni foydalanishga tayyorlash vaqti.
Sug’urta zahirasi omborda joriy zahira bilan birgalikda saqlanadi hamda undan umuman farq qilmasada, alohida hisobga olinadi va faqat korxona rahbariyatining ruxsati bilangina sarflanadi.