1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta ta’lim vazirligi

Har xil shaklli ba’zi fitopatogen viruslarning harorat ta’sirida faolligini 
yo‘qotish nuqtalari 
Virus yoki 
shtamm 
Shakli 
Diametri (nm) 
Harorat ta’sirida 
faolligining 
yo‘qotish nuqtasi, 
S 
Adabiyotlar 
TMV
 
Tayoqcha 
300 x 18 
95 - 96 
Goldin M.I. 
TMB ni 
pomidordagi 
shtammi 
Tayoqcha 
280 x 18 
96 - 98 
Xasanova R., 
Vahobov A.H., 
Dehqonova 

---

 
 
58 
Z.N. 
Jo‘xorini 
mozaikasi virusi 
Ipsimon 
720 -750 x 12 
50 - 52 
Davronov Q.S. 
SHolg‘om 
mozaikasi virusi 
Ipsimon 
720 - 10 
50 - 52 
Dehkonova 
Z.N. 
Redis mozaikasi 
virusi 
Sharsimon 
30 
60 - 62 
Dehqonova 
Z.N.
Bodring 
mozaikasi virusi 
Sharsimon 
26 - 30 
60 - 62 
YUldashev J. 
Gulkaram 
mozaikasi virusi 
Sharsimon 
50 
Dehqonova Z
.
N
. 
Ishlatiladigan fizik-kimyoviy metodlar ham birinchidan tadqiqodchini malakasini 
talab qilsa, ikkinchi tomondan mazkur metod bilan virus tozalash uchun
laboratoriyadagi sharoitni borligini - kerakli asbob-uskuna, reaktivlarni borligini 
taqazo etadi. Keyingi bobda shu haqdagi metodlar, ularni xususiyatlari va 
imkoniyatlariga e’tibor qaratiladi. 
 
? Savollar 
 
1. Viruslarni biologik tozalash va fizik-kimyoviy tozalashdan qanday farqi 
bor? 
2. Viruslarni biologik tozalashda ishlatiladigan ho‘jayin-, indikator-, 
differensiatsialovchi- va virus-to‘plovchi o‘simliklarni nomlari, bir-biridan farqi, 
funksiyalari haqida ma’lumot bering. 
3.Viruslarni hujayraga kirishi va rivojlanishida qanday faktorlar ta’sir etadi? 
4. Kasallangan o‘simliklarda hosil bo‘ladigan simptomlar haqida ma’lumot 
bering va ularni tavsiflang. 
5.Virusni biologik tozalagandan so‘ng to‘plovchi o‘simlikda maksimal virus 
to‘planganligini qanday qilib bilinadi? 
6.Mexanik usulda virus yuqtirish deb nimaga aytiladi? 
7.Viruslarni o‘simliklarga yuqtirishda mexanik usul bilan yuqtirish imkoni 
yo‘q bo‘lgan viruslarni boshqa qanday usullar bilan amalga oshiriladi, u usullarni 
sanab bering va tavsiflang. 
8. Hasharotlar bilan virus yuqtirganda ishlatiladigan asbob-uskunalarni sanab 
bering va qanday holatlarda ishlatilishini ko‘rsating. 
9. Elyutriator nima va u qanday vaqtda ishlatiladi? 
10. O‘simlik viruslarini identifikatsiya qilishni tushuntirib bering, qaysi virus 
uchun qanday indikator o‘simlik ishlatiladi? 
11.O‘simlik viruslarida hosil bo‘lgan simptomlarni qanday qisqartma lotin 
harflarida belgilanadi? 
12. Bir o‘simlikda ikki va undan ortiq viruslar uchraganda ularni bir-biridan 
qanday usullarda, viruslarni, o‘smliklarni qaysi xususiyatlaridan foydalaniladi? 

---