1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta ta’lim vazirligi

 
 
259 
bilan bog‘langandir va RNK ning replikatsiyasida qatnashadi. VPg oqsili RNK 
ning replikatsiyasida qatnashadi va inkapsidatsiya jarayonida signal funksiyasini 
bajaradi.Poli- va rinoviruslarda VP1, VP2 va VP3 lar bittaga birlashib, 5-
tomonlik strukturani o‘rab oladigan « » hosil qiladi. Kanon ichidagi 
aminokislotalar variabellik xususiyatiga ega. Kanon tubida joylashgan 
konservativ aminokislotalar viruslarni birikishida yordam beradigan retseptorlarni 
shakllantirsa kerak, ularni immun mexanizmlardan ham muhofaza qiladi degan 
fikrlar mavjud. 
Kanon strukturasiga ega bo‘lmagan silliq qobiqli yashchurga o‘xshash
rinoviruslarni 
virionlaridagi 
qavariqlaruchida 
hujayra 
retseptorlariga 
yopishadigan retseptorlari joylashgan bo‘lsa kerak. Bu uchastkalar o‘ta 
antigenllikka ega bo‘lib yashchur virusini serologik – serotipik spetsifikligini 
belgilaydi. Pikornaviruslarni antigen sturukturalarida umumiy qonuniyat 
aniqlangan ya’ni immunizatsiya qilishdan(146 S-zarrachalar bilan, ammo12-14 S-
subbirliklar bilan emas) so‘ng virusneytrallovchi antitelalarni hosil bo‘lishi 
kuzatiladi. 
Yashur. Aftovirus avlodi. Yashchur virusi. 
Yashur
— kontakt orqali tez yuqadigan virus kasalligidir. Kasallangan 
juftuyoqli hayvonlarda
vezikulalar va hazm qilish organlarining shilliq qavatlari 
tuyoqlarining orasida va boshqa junsiz uchastkalarida eroziyalanish kuzatiladi. 
Ko‘p mamlakatlar uchun yashchur dolzarb muammoligicha qolmoqda. Kichik 
shoxli mollarni va cho‘chqalarni vaksinatsiya qilingani bilan yaxshi ijobiy 
natija olinmayapti. Yashchur virusining antigen strukturalari katta variabellikga 
ega. Ettita antigen tiplari ma’lum: O, A, S, SAT1, SAT2, SAT3 va Osiyo 1. Bu 
shtammlarni 
bittasi 
bilan 
kasallangan 
hayvon 
boshqa 
shtammlardan 
muxofazalana olmaydi. Immunizatsiya bitta tip virus bilan qilinsa u hayvonni 
boshqa tip viruslardan qutqaraolmaydi. Yashchur virusi uzoq muddat 
saqlanadigan virusdir. Virus bilan kasallangan yirik shoxli mollarni tomog‘idan 
ajratilgan viruslar 539 kun gacha ham saqlangan.