1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta ta’lim vazirligi

Partitivirus va
Chrysovirus avlodlarining 
zamburug‘ viruslari kiradi.
Virionlari ikosaedr tipida, qobiqsiz, diametri 30-40 nm. Samarali 
immunogen hisoblanadi. Diffuziya testlarida bitta pretsipitatsiya chizig‘ini hosil 
qiladi. Oiladagi fitoviruslar va zamburug‘ viruslari orasida serologik yaqinlik
kuzatilmagan. 
Viruslar o‘simlikda latent holatida bo‘ladi. Tarqatuvchilari noma’lum. 
O‘simlik kriptoviruslari embrionga tuxum hujayra va changlari orqali 
hujayralarni bo‘linishida tarqaladi (gulni) beriladi (o‘tadi) degan taxmin qilinadi. 
Asosiy virusni tarqalishi urug‘ orqali amalga oshadi.
Alhacriptovirus avlodiga 16 ta tur virus kiradi 
va yana 10 turni shu
avlodga kirishi mo‘ljallangan. Bu avlod vakillari dukkaklilar oilasiga kiruvchi
hamda qator sabzavotlarni kasallantiradi.
Betacriptovirus avlodiga 
4 tur viruslar kiradi va bittasi va yana bedani 
kriptik virusi 2 ni ham shu avlodga kirishi mo‘ljallanmoqda
. 
Varicosavirus avlodi
. Tipik turi – latuk salatining tomirlarini kattalashib
ketishi virusi. Virionlari tayoqcha shaklida, 18x300-340 nm. Viruslar Olpidium 
sp. Zamburug‘i orqali o‘tadi. SHu avlodga kiritilishi ehtimoli bor tur – tamakini 
pakanalashishi virusi. 
BzRNK (-)- tutuvchi viruslar 
5. Rhabdoviridae oilasi. 
Bu oila 
Mononegavirales
tartibiga kiradi.
 
Cytorhabdovirus avlodi
(tipga xos tur – latuk-salati nekrotik sariqligi 
virusi)
 
Nucleorhabdovirus avlodi
(tipga xos tur – kartoshkani sariq pakanaligi 
virusi).
 
Virionining uzunligi 100-430 nm va diametri 45-100 nm. 
O‘simliklarni kasallantiruvchi viruslar ko‘pincha batsillasimon yoki 
o‘qsimon shaklda bo‘ladi. Batsillasimon virionning tashqi yuzasida uzunligi 5-10 
nm, dimaetri 3 nm li glikoprotein tabiatli o‘simtalar (peplomerlar) bor. Ichki 
nukleokapsidini diametri 30-70 nm bo‘lib spiral simmetriyali strukturaga ega. 
Agar virusni ko‘ndalang kesmasini negativ bo‘yab ko‘rilsa yaqqol ko‘rinadi. 
Rabdoviruslar keng o‘simlik spektriga ega, ammo har bir virus 
chegaralangan xo‘jayin o‘simliklar spektriga ega. Ko‘pgina rabdoviruslar 
sikadalar, delfatsidlar yoki shiralar, ba’zilari kanalar, kloplar tarqaladi va
o‘simlik shirasi bilan tarqaladi. Bu viruslar persistent tarqaladi (replikatsiyasi 
tarqatuvchi-hasharotda bo‘ladi).