1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta ta’lim vazirligi

Rgosariotae 
dunyosiga 
(regnum) 
birlashtirilib, u o‘z navbatida to‘rt 
bo‘limga 
(divisio)
, bo‘limlar esa sinflarga (
classis
), 
tartiblarga (ordo), oilalarga 
(familia), avlodlarga (genus) va turlarga (spesies
) bo‘linadi. 
Mikroorganizmlar asosan, hujayra devorining bor-yo‘qligi, tarkibi va 
ularning turiga qarab bo‘limlarga, undan boshqa taksonomik kategoriyalarga 
(sinf, tartib, oila, avlod, tur) mikroorganizmlarning morfologiya, fiziologo-
biokimyoviy va boshqa xususiyatlari va belgilari yig‘indisiga qarab bo‘linadi. 
Viruslarga keladigan bo‘lsak, ularni ham bir sistemaga solish, taksonlarga 
bo‘lish ishlari viruslar haqida ma’lumotlar yig‘ilgandan boshlab virusologlarni 
diqqat markazida turadi. SHuning uchun biz viruslarni hozirgi kundagi 
klassifikatsiyasi haqida so‘z yuritar ekanmiz, avvalo viruslar klassifikatsiyasini
bor ma’lumotlarga asoslanib tuzishga harakat qilingan dastlabki qadamlari va
hozirgi holati haqida baxoli qudrat qisqacha so‘z yuritishga harakat qilamiz.
 
Quyida 
D.A.Vasilev 
va 
hamkasabalarining 
(4) 
“Viruslarning 
klassifikatsiyasi va nomenklaturasi” (“Klassifikatsiya i nomenklatura virusov”) 
asarida Xalqaro Viruslar Taksonomiya Qo‘mitasini hozigi kundagi talab va 
o‘zgarishlarini hisobga olgan holda viruslar klassifikatsiyasi bo‘yicha olingan 
natijalari yoritilgan va eng ahamiyatga molik zoopatogen viruslarning 
taksonomik kataloglari keltirilgan 
 
(46). Ayrim e’tibor yangi taksonlarga berilgan. 
Unda barcha viruslar DNK-tutuvchi-, RNKtutuvchi- va klassifikatsiya 
qilinmagan viruslar guruhlariga bo‘lingan. MKTV ning beshinchi ma’ruzasida 
umurtqalilar, umurtqasizlar, o‘simliklar, zamburug‘lar va prokariotlarning 164 
avlodi (24 tasi klassifikatsiya qilinmagan), 71 oilasi, 9 ta kichik oilasi va bitta 
tartibi 3,6 ming virus turlari va subvirus agentlarini o‘z ichiga olgan. Hozirgi 
kundagi taksonomik guruhlari berilgan va ularda virus satellitlari (yo‘ldosh 
viruslar), viroidlar va prionlar hamda sinflarga bo‘linmagan viruslar tavsiflangan. 
Mazkur ma’ruza elektron versiyasida amaliy va iqtisodiy ahamiyatga ega
bo‘lgan 30 000 virus, shtammlari va subtiplari haqida axborotlar berilgan, deb 
ma’lumot berishadi mazkur mualliflar. 
Virusologiyada viruslarni klassifikatsiyasi va nomenklaturasi doimo
yangilanib boradi, yangi viruslar ochilishi va bu haqdagi ma’lumotlar o‘zgaradi, 

---