1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

S 
Sanoq qurilmalari
-
impul`slar sonini hisoblash, impul`slar kelish
chastotasini bo`lish, shuningdek axborotni saqlash va ikkilangan kodlar olish 
uchun ishlatiladigan qurilma.

Sarf
- 
vaqt 
birligida 
o`tayotgan 
modda 
mikdori. 
Sarf o`lchagich
- modda sarfi qiymatini o`lchovchi asbob. 
Sinusoidal turtki
- ob`ektga ko`rsatilayotgan ta`sir sinusoidal ko`rinishda bo`ladi. 
S- egrilik
- kirish qiymati impul`sli ta`siri natijasidagi chizish qiymatini o`zgarishi. 
Sil`fon 
- yon tomoni gofrilik kilib ishlangan bosim o`lchashga 
mo`ljallangan silindrik korobka. 
Signal o`zgartirgich
- o`lchanayotgan ko`rsatkich to`g`risidagi axborotni masofaga 
uzatishga kulay bo`lgan signalga aylantiruvchi moslama. 
Siljishni kompensasiyalashga asoslangan signali o`zgartirgich
- o`lchanayotgan 
parametrga 
proporsional 
bo`lgan 
siljishni 
kompensasiyalash 
yo`li 
unifikasiyalangan signalga o`zgartirishga muljallangan moslama. 
Soplo - to`siq elementi
- siqilgan havo chiqadigan element (soplo) va havoning 
chiqishiga qarshilik qiladigan element (to`siq) . 
Son - rakam signalli birlamchi o`lchagichlar
- boshqarish mashinalariga 
to`g`ridan-to`g`ri ulashga mo`ljallangan birlamchi o`lchagichlar. 
Signal apparaturasi
- texnologik xizmatchini parametrlarni chegara qiymatlaridan 
chetlashishi bo`yicha ogohlantiruvchi ovozli yoki chiroqli moslamalar. 
Signal - a
xborot eltuvchi ta`sir
 . 
Standart
- inglizcha "stendard" , "namuna" yoki "me`yoriy-texnik hujjat".
 
T 
Tebranuvchanlik
- nechta tebranishda belgilangan aniqlikda ko`rsatkichni 
rostlanishi. 
Tashqi ta`sir
- jarayon ketayotgan joyga tashqaridan beriladigan qo`shimcha ta`sir. 
Tizim
- elementlari tartib bilan yig`ilgan va biror maqsadga javob beradigan
majmua. 
Termometr
- haroratni o`lchash asbobi. 

---

160 
Termoelektrik effekt
- ikki har xil jinsli o`tkazgichlar ulangan kavsharlari 
haroratiga karab zanjirda e.yu.k. hosil bulish hodisasi .
Termojuft
- ikki har xil 
o`tkazgichdan tashkil topgan yopiq zanjir. 
Termo e.yu.k.
- harorat ta`sirida termojuft zanjirida hosil bo`luvchi e.yu.k. 
Texnologik jarayonlar
- xom ashyoni va yarim fabrikatlarni qayta ishlashga 
yo`naltirilgan mexanikaviy, fizik-kimyoviy va boshqa jarayonlarni yig`indisi. 
Tyagomer 
- kichik vakuumni o`lchaydigan asbob. 
Turbina
- vintli parrak bulib, sarf mikdorini o`lchaydi . 
Tenzometrik datchik
- og`irlik kuchini E.Yu.K. ga aylantirib beruvchi qurilma. 
Tizimning turgunligi
- har kanday ta`sir natijasida tizim yana muvozanatlangan 
holatga kaytishi. 
Texnologik tizim
- jarayon sodir buladigan muhit, apparat va h.k. 
Tizimli tahlil usuli
- katta tizim kichik tizimlarga bo`linib, kichik tizimlar alohida 
o`rganiladi va ularda olingan natijalar umumlashtirilib katta tizimni o`rganish 
uchun qo`llaniladi. 
Toydiruvchi ta`sir- 
boshqariluvchi kattalikning berilgan o`zgarish qonunini 
buzuvchi ta`sir 
U
Uzluksiz jarayon
– tuxtamasdan davriy bajariladigan jarayon. 
Uzatish funksiyasi
-boshlang`ich shartlar nolga teng bo`lgan vaqtda 
W(p)
operator 
shaklidagi chiquvchi kattalikning kirish kattaligiga nisbati. 
Unifikasiyalangan elektr 
signali 
- 0-5 ma, 4-20 ma, 0-10 V chegarada o`zgaruvchi elektr signallar . 
Unifikasiyalangan pnevmatik signal
- 0,02-0,1 MPa chegarada o`zgaruvchi 
pnevmatik signal 
X 
Xotira qurilmalari
- dastlabki ma`lumotlarni, hisoblashlarning oraliq qiymatlarini, 
doimiy kattaliklarni, funksiyalar qiymatlarini, programmaga tegishli komandalarni, 

---

161 
masala natijalarini xotirada saqlash, shuningdek jarayonor bilan tashqi manbalar 
ishini muvofiqlashtirish uskunalari