1. Osiyo mamlakatlarida ta'lim-tarbiya jarayonining o’ziga xos xususiyatlari va ularning tajribasi

Boshqaruv va moddiy ta’minot

Yaponiyada ta’limni xalq ta’limi, fan va madaniyat vazirligi markazlashgan holda boshqaradi. Uning boshqarish huquqi kafolatiga ta’lim, fan, madaniyat va diniy muassasalar, shuningdek, kosmik fazoni tadqiq qilish ham kiradi.

Ma’muriy jihatdan Yaponiyada 47 prefektura, 3262 munisipalitetga bo‘linadi. Munisipalitetlar prefekturalar tarkibiga kirishiga qaramay boshqaruv ishida ma’lum mustaqilliklarga egadirlar.

Har bir prefektura va munisipalitet qoshida 5 kishidan iborat kengash bo‘lib, bu kengash ta’lim masalalari ilan shug`ullanadi. Kengash a’zolarini tenghuquqli asosda prefektura gubernatori va munisipalitet boshlig`i tayinlandi. Bu tizim 1948 yilda joriy qilingan.

Munisipalitet majburiy ta’limni boshqaradi va uning taqdiri uchun javob beradi. Prefektura esa katta o‘rta maktab, nogironlar maktablari, nodir san’at, tabiat, tarix muzeylari va sport inshootlarini boshqaradi.

O‘qituvshilar malakasini oshirishga, maktab, muzey, fuqarolar klubi, yoshlar markazi, qiroatxonalar uchun pul mablag`larini mahalliy hokimiyat ajratadi.

Ta’limga ajratilgan jamoat fondi quyidagi tarkibga ega:

• 
  mahalliy hokimiyat hissasi 47,3 foiz;
  
• 
  prefektura hissasi 26,1 foiz;
  
• 
  munisipial boshqarma hissasi 24,6 foiz;
  

Umuman, Yaponiya ta’limga o‘z yalpi daromadining 8,6 foizini sarflaydi.