1. O‘quv materiallar

Tekshirish uchun savollar

1. Payvandlashda plastik deformatsiyaning ahamiyati nimada?

2. Nuqtali payvandlashdagi plastik deformatsiyaning o‘ziga xos xususiyatlari qanday?


3-Amaliy mashg`ulot


Payvand birikmalar detallari va qismlarining tuzilishi


I. Ishdаn mаqsаd: Payvand birikmalar detallari va qismlarining tuzilishini o`rganish.
II. Qisqаchа nаzаriy mа’lumоt:
Nuqtali va chokli payvandlai yo‘li bilan k o‘pincha 0,5–6 mm qalinlikdagi detallar biriktiriladi. Ammo qalinlikning eng pastki chegarasi (mikropayvandlash) 2 mkm gacha, eng yuqori chegarasi esa 30 mm gacha yetishi mumkin. Payvandalanadigan detallarning qalinligi bir xil yoki har xil (qalinliklar nisbati 1:5 gacha, mikropayvandlashda esa 1:100 va bundan katta b o‘lgani holda) b o‘lishi mumkin. Agar zichlik talab qilinmasa, nuqtali payvandlash qo‘llaniladi. Mustaxkam-zich birikmalar chokli payvandlab hosil qilinadi.
Ko‘p hollarda ikki tomonlama payvandlash qo‘llaniladi, ammo payvandlash joyi noqulay bo‘lganda bir tomonlama payvandlashdan foydalaniladi. Unumdorlikni oshirish va tob tashlashni kamaytyrish maqsadida ko‘p nuqtali payvandlashdan foydalaniladi.
«Birikmaning eng maqbul o‘lchamlari» tushunchasiga bir necha o‘lchanadigan qiymatlar kiradi, ular birikmaning konstruktiv qismlari deb ataladi va ГОСТ 15878-79 bo‘yicha standartlashtirilgan.
Asosiy konstruktiv kismlar o‘zakning hisosblab aniqlanadigan eng kichik diametri (nuqtali payvanddash uchun) va quyma joyning (zonaning) eni chokli payvandlash uchun hisoblanadi, ular detallar tutashmasining tekisligidan o‘lchanib, ushbu ikkala payvandlash uchun d harfi bilan belgilanadi. Bu o‘lchamlar ustma-ust qo‘yish eng kichik bo‘lgani holda chokning mustahkamligi, zichligi zarur darajada va barqaror chiqishi shartidan kelib chiqib belgilanadi. O‘zakning eng katta o‘lchamlari turli nuqsonlar paydo bo‘lishi, elektrodlarning chidamlkida pasayishi mumkinligi sababli cheklanib, yuqori chegaralar eng kichik joiz chegaralardan 15–25 % ortiq qilib belgilanadi (S≥0,5 mm bo‘lgani holda). Detallarning qalinligi S≥0,5 mm bo‘ganda quyma o‘zakning eng kichik diametrini empirik formula yordamida taxminan aniqlash mumkin: d = 2S + (2–3) mm. Uning qalinlik ortishi bilan d/s nisbatning kamayishini inobatga oluvchi aniqroq qiymatlari ushbu d = 4S^2/3 formula bilan ifodalanadi.