1 Muallif: Doniyorbek Qalandarov 2

 
38-§. TA’LIM TIZIMI. MATBUOT.
 
 
 
1. Rus hukumati tomonidan dastlab jadid 
maktablarida qaysi adabiyotlardan foydalanish 
ta’qiqlab qo’yildi? 
A) turk va fors
B) fors va arab
C) turk va arab
D) rus va ukrain
2. Mustamlaka hukumatning jadidlarga qarshi 
kurashiga Turkistonda kimlar yordam berishdi? 
A) mutaasib dindorlar, ruhoniylar
B) dehqonlar
C) hunarmandlar
D) savdogarlar 
3. Rus podsho hukumatining tazyiqi bilan 1911-yilga 
kelib qancha jadid maktablari yopib tashlandi? 
A) 50 ta B) 50 ga yaqin C) 50 dan ortiq D) 60 
ta 
4. Qaysi yilga kelib Buxoro amirligida barcha jadid 
maktablari yopib qo’yildi? 
A) 1911-yil B) 1912-yil C) 1913-yil D) 1914-
yil 
5. Qaysi yilga kelib Turkistonda 50 ga yaqin jadid 
maktablari yopib qo’yildi? 
A) 1911-yil
B) 1912-yil
C) 1913-yil
D) 1914-yil 
6. Qaysi yildan boshlab “Turkistanskiye vedomosti” 
muntazam chiqa boshladi? 
A) 1870-yil
B) 1875-yil
C) 1906-yil
D) 1913-yil 
7. Turkiston general-gubernatorligining rasmiy 
nashrini aniqlang. 

---

 
 
 
Muallif: Doniyorbek Qalandarov 
84 
A) “Turkistanskiye vedmosti” B) “Taraqqiy”
C) “Shuhrat”
D) “Xurshid” 
8. O’rta Osiyoda mustamlakachilik tuzumining 
targ’ibotchisini aniqlang. 
A) Ismoil Obidov B) N.Ostroumov
C) Rozenbax
D) I.Gaspirali 
9. “Turkistanskiye vedmosti” gazetasining muharriri 
kim? 
A) I.Obidov
B) N.Ostraumov
C) Nalivkin
D) N.Verpokovskiy 
10. “Turkistanskiye vedmosti” gazetasining o’zbek 
tilidagi ilovasini aniqlang. 
A) “Turkiston viloyatining gazeti”
B) “Turkiston haqiqati” 
C) “Turkiston ovozi”
D) “Turk millati ko’zgusi” 
11. Ilk o’zbek milliy gazetasi qaysi va qachondan 
nashr qilina boshlandi? 
A) 1906-“Taraqqiy”
B) 1906-“Xurshid”
C) 1913-“Oyna”
D) 1915-“Al-Izoh” 
12. Turkistonda ochilgan yangi usul maktablarida 
o’qitilgan fanlar xato berilgan javobni aniqlang. 
A) tarix
B) haftiyak
C) matematika
D) geografiya
13. Jadid maktablaridan yetishib chiqqan 
ma’rifatparvarlar xato berilgan javobni aniqlang. 
A) G’.G’ulom
B) Uyg’un
C) Oybek
D) Said Ahmad 
14. Qachondan Turkistonda mahalliy aholining 
an’anaviy ta’lim tizimida o’zgarishlar yuz bera 
boshladi? 
A) XIX asr boshlari
B) XIX asr o’rtalari
C) XIX asr oxirlari D) XX asr boshlari 
15. Rus mustamlakachi hukumatning manfaatlarini 
aks ettiruvchi maktablarni ko’rsating. 
A) qorixona
B) rus-tuzem
C) yangi usul
D) eski maktablar 
16. Mustamlaka davrigacha Turkistonda 
boshlang’ich ta’lim maktablarida o’qish necha yil 
davom etgan? 
A) 4-5 yil B) 5-6 yil C) 6-7 yil C) 7-8 yil 
17. Mustamlaka davrigacha Turkistonda 
boshlang’ich ta’lim maktablarida o’qitilgan fanlar 
xato berilgan javobni aniqlang. 
A) arab alifbosi
B) harfning o’qilishi
C) harflarning talaffuzi
D) Haftiyak 
18. “Haftiyak” bu….. 
A) Qur’oni Karimning yettita kitobi
B) Qur’oni Karimning yettidan biri 
C) Qur’oni Karimning yetti nusxasi
D) yeti jilddan iborat bo’lgan diniy kitob 
19. Quyidagi qaysi kitobda musulmonchilik 
ananalari aks etgan? 
A) “Haftiyak”
B) “Chor kitob”
C) “Risolai aziza” D) “Sabotul ojizin” 
20. “Risolai aziza”, “Sabotul ojizin” asarlarining 
muallifi kim? 
A) Bedil B) Maxmur C) So’fi Olloyor D) 
Mashrab 
21. Mustamlaka davrigacha Turkistonda keyingi 
bosqich maktablarida o’quvchilarga o’qitilgan 
asarlarni tartib bilan joylashtiring. 
1.”Haftiyak” 2.”Chor kitob” 3.”Risolai aziza” va 
”Sabotul ojizin” 
A) 1,2,3 B) 2,1,3 C) 3,1,2 D) 3,2,1 
22. Kimning asari she’riy tarzda yozilgan bo’lib, 
unda avliyolar, payg’ambarlar hayoti haqidagi 
ma’lumotlar aks etgan? 
A) Bedil B) Maxmur C) So’fi Olloyor D) 
Mashrab 
23. Mustamlaka davrigacha Turkistonda keyingi 
bosqich maktablarida o’quvchilar fors shoiri 
Hofizning qaysi devonini o’rganishgan? 
A) “Xo’ja Hofiz” B) “Risolai aziza”
C) “Sabotul ojizin” D) “Chor kitob” 
24. Turkistonda madrasa bitiruvchilaridan to’liq 
o’zlashtirish talab qilingan yo’nalishlar xato berilgan 
javobni aniqlang. 
A) islom qoidalari
B) shariat ahkomlari
C) Qur’oni Karimning oyatlari va suralarining sharhi
D) g’azovot qoidalari 
25. Turkistonda madrasalarda ayollarga kimlar 
ta’lim berishgan? 
A) qori B) domla C) mudarris D) otin 
26. Turkiston madrasalarida otinlar ayollarga 
o’qitgan fanlar xato berilgan javobni aniqlang. 
A) oila masalalari B) odob-axloq
C) tarbiya
D) diniy-huquqiy fanlar 
27. 1884-1889-yillardagi Turkiston general-
gubernatorini aniqlang. 
A) Kaufman
B) Rozenbax
C) Duxovskoy
D) Kuropotkin 
28. Kim Turkistonda boshlang’ich makatblar, rus-
tuzem maktablarini yaratish loyihasini ishlab 
chiqqan generalni aniqlang.
A) Kaufman
B) Rozenbax
C) Duxovskoy
D) Kuropotkin 
29. Turkistondagi I-rus-tuzem maktabi qachon va 
qayerda ochilgan? 

---

 
 
 
Muallif: Doniyorbek Qalandarov 
85 
A) 1884-Toshkent B) 1896-Toshkent
C) 1885-Farg’ona D) 1885-Samarqand 
30. I-rus tuzem maktabi kimning uyida ochilgan? 
A) Muhammad Yaqub B) Mirkarimboy
C) Saidg’ani Saidazimboy D) Saidazim 
Saidg’aniyev
31. Turkistonda dastlab jadid maktablari qaysi 
shaharlarda ochilgan? 
1. Buxoro 2. Toshkent 3. Qo’qon 4. Andijon 5. 
Xiva 6. Farg’ona 7. Samarqand 8. Xo’jayli 9. 
Jizzax 
A) 1,3,5,7,9
B) 2,4,8,9
C) 1,2,3,4,5
D) 6,7,8,9 
32. Turkistondagi I-gimnaziya qachon va qayerda 
ochilgan? 
A) 1884-Toshkent B) 1896-Toshkent
C) 1885-Farg’ona D) 1885-Samarqand 
33. Rus-tuzem maktablarida o’qish necha qismdan 
iborat bo’lgan? 
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 
34. Turkistonda ochilgan I-gimnaziyada o’qitilgan 
fanlar xato berilgan javobni aniqlang. 
A) zamonaviy fanlar
B) boshqa tillar
C) kundalik turmushda zarur bo’ladigan bilimlar 
D) o’quv, yozuv, hisob 
35. Quyidagi xato ma’lumotni aniqlang. 
A) rus-tuzem maktablarida dastlabki mashg’ulotlarni 
rus o’qituvchisi (o’quv, yozuv, hisob)ni o’rgatgan 
B) rus-tuzem maktablarida II-bosqichda 
mashg’ulotlarni rus o’qituvchisi olib brogan 
C) Turkistondagi I-gimnaziya 1896-yilda ochilgan 
D) gimnaziyalarda zamonaviy fanlar, boshqa tillar 
va kundalik turmushda zarur bo’ladigan bilimlar 
o’qitilgan 
36. Qaysi yilga kelib Turkistondagi rus-tuzem 
maktablarining soni 89 taga yetdi 
A) 1884-yil B) 1906-yil C) 1911-yil D) 1896-
yil 
37. 1911-yilga kelib rus-tuzem maktablari qanchaga 
yetdi? 
A) 87 taga B) 88 taga C) 89 taga D) 90 taga
38. “Taraqqiy” gazetasining I-soni qaysi sanada 
chiqqan? 
A) 27-iyun B) 26-iyul C) 27-iyul D) 28 avgust 
39. Qaysi gazetaning I-soni chiqqan kun 
O’zbekistonda matbuot va ommaviy axborot 
vositalari xodimlari kuni sifatida nishonlanadi? 
A) “Oyna”
B) “Xurshid”
C) “Taraqqiy”
D) “Shuhrat” 
40. Qaysi kun O’zbekistonda matbuot va ommaviy 
axborot vositalari xodimlari kuni sifatida 
nishonlanadi? 
A) 25-iyun B) 26-iyun C) 27-iyun
D) 28-
iyun 
41. “Taraqqiy” gazetasining I-muharriri kim? 
A) Fitrat
B) Behbudiy
C) I.Obidov
D) Saidg’ani Saidazimboy 
42. Qaysi gazeta 2 yillik faoliyati davomida milliy 
ziyolilarning vatanparvar qatlamlari tomonidan 
milliy ozodligini va ravnaqini tarannum ko’plab 
maqolalari e’lon qilingan? 
A) “Sadoyi Turkiston” B) “Sadoyi Farg’ona”
C) “Turkiston viloyatining gazeti”
D) A va B 
43. Yerli xalq, mahalliy aholining mustamlakachilar 
tomonidan atalishi bu….. 
A) sart B) turk C) tuzem D) jadid 
44. Arabcha-bosma asarlar-gazeta, jurnal va kitoblar 
majmui bu…. 
A) vosita B) axborot C) matbuot D) to’plam 
45. Ayrim fanlarga ixtisoslashtirilgan va ular 
bo’yicha chuqur ta’lim beradigan o’quv muassasa 
bu…. 
A) maktab B) universitet
C) gimnaziya D) madrasa