1-модул. Maktabgacha ta’limda bolalarni tabiat bilan tanishtirishning nazariy asoslari va tabiat haqida tushuncha

 __ 
Ya. A. Qomenskiy.
 
Ulug‗ chex gumanist-pedagogi A. Ya. Komen-
skiy (1592—1670) katolik diniga
 
va feodallar zulmiga
 
qarshi
 
chiqqan «Chex 
birodarlari» jamoasi
 
yo‗lboshchilaridan bi-ri edi. U bilishning uch
 
manbai — sezgi, 
aql
 
va e‘tiqodni tak olib, sezgi
 
organlariga alohida e‘tibor berdi
. 
Uning fikricha, 
tabiiy
 
mavjudot bo‗lgan inson
 
doimo rivojlanishdadir. Shu sababdan ham u tarbiya 
tufayli «har qanday bolani inson kilib yetishtirnsh» mumkin, deb ta‘kidlagan edi. 
Komenskiy
 
nazariy—bilish masalalariga materialist sifatida yondoshdi
. 
birinchi bo‗lib u tarbiyani tabiat bilan uyg‗unlashtirish g‗oyasini, ya‘ni tarbiyani 
asoslashda tabiat hayotga, uning umumiy
 
qonuniyatlariga tayanish g‗oyasini ilgari 
surdi. 

---

Komenskiy
 
tabiatga monandlik printsipini tabiat va in-son rivojlanishidagi 
universallik, mushtaraklik borligini aniqlab, inson kamol topishining
 
(bolalik, 
o‗smirlik, o‗spirinlik,
ye
tuklik) davrlarini xarakterlab, ular orasida olti oy davom 
etadigan dastlabki davrga alohida e‘tibor berdi. Uning qimmatli fikri shundaki,
 
bola organizmida jadal jismoniy o‗sish va his-tuyg‗u organlarining
 
rivojlanishi 
ro‗y beradigan mana shu davrda yosh bolalar onalar maktabida, ps-dagogik 
qobiliyati bo‗lgan va o‗z tarbiyalanuvchilarini sevadi-gan dono, onalar 
rahbarligidagi
 
oilada tarbiyalanishlari kerak. 
Komenskiyning 
maktabgacha 
tarbiya 
yoshidagi 
bolalar 
tarbiyasi