1. Mis asosidagi qotishmalar. (Latunlar)

Shuni ta’kidlash kerakki, latun tarkibidagi mis qancha ko’p bo’lsa, uning plastikligi, korroziyabardoshligi Shuncha ortadi. Latunlarning texnologik ko’rasatkichlariga ko’ra ular bosim bilan ishlanadigan (deformatsiyaga beriladigan) va quymalar olinadigan xillarga ajratiladi. Bosim bilan ishlanadigan latunlar (L96, LS59-1, LAJ60-1-1 va boshqalar) yuqori plastik xossaga ega bo’lib, ulardan olingan quymalar bosim bilan ishlanib ulardan listlar, lentalar, trubalar tayyorlanadi. Quyma latunlarning (LK80-3L) LKS80-3-3, LMUJ-52-4-1 va boshqalar oquvchanligi yuqori bo’lib, likvidatsiyaga ham beriluvchi antifriktsion xossaga ega. Bu qotishmalardan podshipniklar, vtulkalar, chervyakli vintlarning zagotovkalari qoliplarga quyish yo’li bilan tayyorlanadi.

• Shuni ta’kidlash kerakki, latun tarkibidagi mis qancha ko’p bo’lsa, uning plastikligi, korroziyabardoshligi Shuncha ortadi. Latunlarning texnologik ko’rasatkichlariga ko’ra ular bosim bilan ishlanadigan (deformatsiyaga beriladigan) va quymalar olinadigan xillarga ajratiladi. Bosim bilan ishlanadigan latunlar (L96, LS59-1, LAJ60-1-1 va boshqalar) yuqori plastik xossaga ega bo’lib, ulardan olingan quymalar bosim bilan ishlanib ulardan listlar, lentalar, trubalar tayyorlanadi. Quyma latunlarning (LK80-3L) LKS80-3-3, LMUJ-52-4-1 va boshqalar oquvchanligi yuqori bo’lib, likvidatsiyaga ham beriluvchi antifriktsion xossaga ega. Bu qotishmalardan podshipniklar, vtulkalar, chervyakli vintlarning zagotovkalari qoliplarga quyish yo’li bilan tayyorlanadi.

2.Mis asosidagi qotishmalar (Bronzalar).

• 2.Mis asosidagi qotishmalar (Bronzalar).
• Mis bilan qalay qotishmasi bronza deyiladi. Ma’lum, qalay qimmatbaho metall bo’lganligi sababli, uni tejash hamda qotishma xossalarini zarur tomonga o’zgartirish maqsadida bronza tarkibidagi qalay qisman yoki to’la Al, Fe, Pb, Zn va boshqa elementlar bilan almashhtiriladi. Masalan, Al kiritishh bilan alyuminiyli bronzalar (masalan, BrAB, BrA7), Pb kiritishh bilan qo’rg’oshinli bronzalar (masalan, BrS30), berilliy kiritish bilan berilliyli bronzalar (masalan, BrBg), Si kiritishh bilan kremniyli bronzalar (BrKMTS3-1) va boshqalar olinadi. Qalayli bronzalarning cho’zilishhiga mustahkamligi σvq150-350 MPa, nisbiy uzayishi δq3-15% bo’ladi. Bronzalar GOST 613-79 bo’yicha harf va raqamlar bilan quyidagicha markalanadi.
• Masalan, BrA11J6N6, bu yerda Br bronzaligini, A qotishmadagi alyuminiy 11%, J temir 6%, N nikel 6% ligini bildiradi, qolgan qismi esa misdan iborat bo’ladi. 110 Bronzalar texnologik ko’rasatkichlariga ko’ra bosim bilan ishlanadigan va quymalar olinadigan bronzalarga ajratiladi. Bosim bilan ishlanadigan bronzalar (BrOTSSN3-75-1, BrOTSS5-5-5 va boshqalar) da listlar, sterjyonlar, truba va boshqalar ishlanadi. Quyma bronzalar (BrAJ9-4LBrOF10-1 va boshqalar) don vint, vtulka, chervyak va boshqa detallar zagotovkalari quyish yo’li bilan olinadi.