1. Milliy iqtisodiyotning qaror topishi va uning makroiqtisodiy ko‘rsatkichlari Milliy mahsulotning mazmuni, tarkibiy qismlari va harakat shakllari

SMM-biznesdagi egri soliq=MD

Amaliyotda ishlab chiqarilgan va foydalanilgan milliy daromad farqlanadi.

• Ishlab chiqarilgan milliy daromad – bu yangidan yaratilgan mahsulotning butun hajmi.
• Foydalanilgan milliy daromad – bu ishlab chiqarilgan milliy daromaddan har xil yo‘qotishlar (tabiiy ofatlar, mahsulotlarni zaxirada saqlashdagi yo‘qotishlar va h.k.) va tashqi savdo qoldig‘i chiqarib tashlangan miqdorga teng

Yashirin Iqtisodiyot

Yashirin iqtisodiyot – bu tovar-moddiy boyliklar va xizmatlarning jamiyat tomonidan nazorat qilinmaydigan harakati, ya’ni davlat boshqaruv organlaridan yashirin holda alohida fuqarolar va ijtimoiy guruhlar o‘rtasida amalga oshiriluvchi ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlardir.

Yashirin iqtisodiyot tarkibiga qo‘yidagilar kiradi:

• Jinoyatga aloqador iqtisodiyot
• Soxta iqtisodiyot
• Norasmiy iqtisodiyot
• Yashirin ikkalamchi iqtisodiyot

3.Yalpi ichki mahsulotni hisoblash usullari

• Yalpi ichki mahsulot (YaIM)ni hisoblashda milliy hisoblar tizimidan foydalaniladi. Milliy hisoblar tizimi (MHT) – bu barcha asosiy iqtisodiy jarayonlarni, takror ishlab chiqarish sharoitlari, jarayonlari va natijalarini tavsiflovchi o‘zaro bog‘liq makroiqtisodiy ko‘rsatkichlar, tasniflar va guruhlar tizimi.

Ushbu milliy hisoblar tizimi asosida YAIM uch xil usul bilan hisoblanishi mumkin:

• Birinchi usul – bu YaIMni hisoblashga qo‘shilgan qiymatlar bo‘yicha yondashuv.
• Ikkinchi usul – bu YaIMni hisoblashga sarf-xarajatlar bo‘yicha yondashuv.
• Uchinchi usul – bu YaIMni hisoblashga daromadlar bo‘yicha yondashuv.

Birinchi usul – bu YaIMni hisoblashga qo‘shilgan qiymatlar bo‘yicha yondashuv.

Bunda milliy iqtisodiyotning barcha tarmoqlari bo‘yicha yaratilgan qo‘shilgan qiymatlar yig‘indisi hisoblab chiqiladi. Qo‘shilgan qiymatni aniqlash jami ijtimoiy mahsulotdan oraliq mahsulotlar va xomashyo, yoqilg‘i, materiallar qiymatini chegirish orqali amalga oshiriladi.