1. Metallarning elementar klassik elektron nazaryasi. O`tkazgichlardagi erkin elektronlar. Klassik tasavvurlari

1853- 
yilda Videman va Frans 
issiqlik o`tkazuvchanlik koeffisienti
 
ni elektr o`tkazuvchanlik 
ga nisbati barcha 
metallar uchun taxminan bir xil bo`lib, absalyut temperaturaga proporsional 
o`zgarishini ko`rsatuvchi amperik qonunlarni aniqladilar . 
Masalan , xona temperaturasida bu nisbat alyuminiy uchun 5,8*10
-6
, mis 
uchun 6,4 *10
-10
va qo`rg`oshinuchun 7,0 *10
-6
ga teng. 
Metall bo`lmagan kristallar ham issiqlik o`tkazish kabi qobilyatga egadir. Biroq 
metallarning 
issiqlik 
o`tkazuvchanligi 
dielektriklarning 
issiqlik 
o`tkazuvchanligidan katta farq qiladi. Bundan metallarda issiqlik o`tkazuvchanlik 
asosan kristall panjaralar hisobiga emas, balki elektronlar hisobiga bo`ladi deb 
xulosa qilish mumkin. Elektronlarni bir atomli gaz sifatida qarab, issiqlik 
o`tkazuvchilik koeffisenti uchun gazlar kinetik nazaryasi ifodasidan foydalanish 
mumkin

---

K =
 
Bir atomli gazning solishtirma issiqlik sig`mi
c
v
=
 =
ga teng. 
Bu qiymatni 
K 
uchun yozilgan ifodaga qo`yib,

K =

ni hosil qilamiz. 

 K
ni 
 
u
chun yozilgan ifodaga bo`lamiz . 

=

 =

almashtirishdan foydalanib, Videman –Frans qonunini ifodalovchi 

= 
3
T

munosabatga 

kelamiz.

k=1,38 *10
-23
 
va
e = 1,60*10
-19
K
l
larni o`rniga qo`yib, 
 = 2,23 *10
-8 
T

ni hosil qilamiz.

Lorents elektronlarninig tezliklar bo’yicha taqsimotini hisobga olgan holda 
(3.12) ifoda oldidagi koeffitsientni 2 ga almashtirdi. 
Klassik elektron nazariya qarshilikning temperaturaga bog’liqligini tushuntira 
olmadi. Klassik elektron nazariya asosida shuningdek,o’ta o’tkazuvchanlik va 
metallar issiqlik sig’imini tushuntirib bo’lmadi. Ushbu masalalarni 1924 yillardan 
keyin kvant mexanikasi hal etdi. ( Y.Frenkel, A.Zommerfeld )