1 Меҳнат ҳуқуқининг услублари

95)Меҳнат интизоми тушунчасиMehnat intizomi - davlat tomonidan oʻrnatilgan mehnat jarayonida barchaning amal qilishi lozim boʻlgan umumiy tartib. Amaldagi qonunchilikka binoan, xodim oʻz mehnat vazifalarini halol va vijdonan bajarishi, Mehnat intizomiga rioya qilishi, ish beruvchining qonuniy farmoyishlarini oʻz vaqtida va aniq bajarishi, texnologiya institutizomiga, mehnat muhofazasi, xavfsizlik texnikasi va ishlab chiqarish sanitariyasi talablariga rioya qilishi, ish beruvchining mol-mulkini avaylab asrashi lozim. Xodimning mehnat vazi-falari ichki mehnat tartibi qoidalarida, institutizom haqidagi ustavlar va nizomlaraa, korxonada qabul qilinadigan boshqa hujjatlar (jamoa shartnomalari, yoʻriqnomalari va h.k.)da, mehnat shartnomasila aniq belgilab qoʻyiladi. Har bir xodim oʻziga yuklatiladigan mehnat vazifalari doirasi bilan oldindan tanishtiriladi. Ish beruvchi xodimlar mehnatini toʻgʻri tashkil qilishi, qonunlar va boshqa normativ hujjatlarda, mehnat shartnomasida nazarda tutilgan mehnat sharoitlarini yaratib berishi, mehnat va ishlab chiqarish institutizomini taʼminlashi, mehnat mu-hofazasi qoidalariga rioya etishi, xodimlarning ehtiyoj va talablariga eʼtibor bilan qarashi, ularning mehnat va turmush sharoitlarini yaxshilab borishi, jamoa shartnomalarini tuzishi lozim. Ish beruvchi xodimdan uning mehnat vazifalari doirasiga kirmaydigan ishlarni bajarishni, qonunga xilof yoki xodim va boshqa shaxslarning hayoti va sogʻligi uchun xavf tugʻdiruvchi, ularning shaʼni va qadrqimmatini kamsituvchi harakatlar qilishni talab etishga hakli emas 96)Меҳнат интизомини мустаҳкамлаш усуллари.180-modda. Mehnat uchun rag‘batlantirish:Ishdagi yutuqlar uchun xodimga nisbatan rag‘batlantirish choralari qo‘llanilishi mumkin. Rag‘batlantirish turlari, ularni qo‘llanish tartibi, afzallik va imtiyozlar berish jamoa shartnomalari, ichki mehnat tartibi qoidalari va boshqa lokal hujjatlarda, jamoa kelishuvlarida, intizom to‘g‘risidagi ustav va nizomlarda belgilab qo‘yiladi.Xodimlar mehnat sohasida davlat va jamiyat oldidagi alohida xizmatlari uchun davlat mukofotlariga taqdim etilishi mumkin.Ish haqi, mukofotlar, qo‘shimcha to‘lovlar, ustamalar va mehnat haqi tizimida nazarda tutilgan boshqa to‘lovlar rag‘batlantirish turlariga kirmaydi.