1. мавзу.“Балиқчилик иқтисодиёти” фанннннг предмети,мақсади, вазифаси ва тадқиқот усуллари

фанининг предмети ҳисобланади.

• «Асаларичилик иқтисодёти»фанининг мақсади:
• Асаларичилик хўжаликларини ташкил қилишда чекланган ер-сув, меҳнат ресурслари, инвестициялар ва улардан тадбиркорлик билан самарали фойдаланишни;
• Асаларичилик иқтисодёти ва мнежментини республика иқтисодиётидаги ўрни ва аҳамиятини;
• аграр-иқтисодий ислоҳотлар, уларни ривожлантириш йўлларини;
• фаолият кўрсатаётган Асаларичилик хўжаликлари корхоналари, уларнинг ишлаб чиқариш самарадорлиги ва улар фаолиятини менежмент асосида такомиллаштириш йўлларини;
• Асаларичилик хўжаликларида ишлаб чиқариш харажатлари, уларнинг таркиби ва камайтириш йўлларини;
• Асаларичилик хўжаликларида эркин бозор иқтисодиёти талаблари асосида бошқаришни барпо этиш, такомиллаштиришни;
• етиштирилган маҳсулотнинг ҳажмини, сифатини, рақобатбардошлигини ошириш йўлларини;
• ишлаб чиқаришида иқтисодий муносабатларни амалга оширишда фойдаланилаётган баҳолар тизимини;
• Асаларичилик хўжаликларида ишлаб чиқаришида даромад ва фойдани аниқлаш, уларни оқилона тақсимлаш йўлларини бошқаришни ;
• Асаларичилик хўжаликларини ишлаб чиқаришининг қай даражада ихтисослашганлигини, жойлашганлигини ҳамда ички ва ташқи интеграциялашганлигини;
• ишлаб чиқариш воситаларини қаердан, қандай қилиб сотиб олиш ҳамда етиштирилган маҳсулотларни қачон, кимга, қандай тартибда сотиш ва бошқа масалаларни ўрганиш.
•  

• «Асаларичиликиқтисодиёти” фанининг вазифалари:
• илғор балиқ хўжалиги корхоналарининг эришган ютуқларини чуқур ўрганиш ва уларни бошқа хўжаликларга жорий қилиш учун тавсия этиш;
• Асаларичилик сув ҳавзалари майдонлари бирлиги ҳисобига кўпроқ ва арзонроқ маҳсулот балиқ човоқ етиштириш учун кенгайтирилган такрор ишлаб чиқаришнинг иқтисодий тадбирларини ишлаб чиқиш.
• Асаларичилик иқтисодётини бозор ислоҳотлари асосида ривожлантиришда маҳсулот ишлаб чиқариш суръатини тезлаштиришга, жамғарма миқдори ва капитал сарфлар самарадорлигини оширишга, ишлаб чиқаришни рационал ташкил этиш ва меҳнат унумдорлигини оширишга бевосита боғлиқдир. Бу масалаларни ҳал қилишда «Асаларичилик иқтисодёти» фанининг вазифаси жамғарма самарадорлигини, меҳнат унумдорлигини ошириш ва шу асосда ишлаб чиқариш суратини юксалтириш инсон омиллари учун оатроф-муҳитни,ишлаб чиқариш қувватларидан тўла фойдаланиш йўлларини кўрсатиб бериш.

• Президентнмиз Ш.Мирзиёев томонидан 1.05.2017 йилдаги “Асаларичилик тармоғини бошқариш тизимини такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори қабул қилинди ва шунга асосан “Ўзбекбалиқсаноат” уюшмаси ташкил этилди ва шу асосда мамлакатимизда тулик тизимли ишлаб чикаришга ихтисослаштирилган баликчилик кластерлари ташкил этилмоқда ва уларга солик имтиёзлари такдим этилаётир. Бу хакда «Баликчилик сохасини янада ривожлантиришга доир кушимча чора-тадбирлар тугрисида»ги Президент карорида белгилаб куйилган. Хужжатда кайд этилишича, ушбу кластерлар инкубация цехи, чавок ва товар балик етиштириш, юкори оксилга бой балик еми, кайта ишлаш ва саклаш каби жараёнларни комплекс камраб олади. Ушбу баликчилик кластерларининг йиллик балик етиштириш куввати камида 50 тонна булган такдирда улар 2019 йил 1 январдан бошлаб дастлабки уч йил давомида барча соликлар ва давлат максадли жамгармаларига мажбурий ажратмалардан озод этилади.Карор билан манфаатдор вазирлик ва идоралар 2019 йил 1 февралга кадар муддатда салохиятли тадбиркорлик субъектларини, молиялаштириш манбалари хамда ер майдонларини аниклаб, 2019-2021 йилларда баликчилик кластерларини ташкил этишнинг манзилли дастури лойихасини тасдиклаш учун Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасига киритиши белгилаб куйилди.Таъкидланишича, эндиликда узлуксиз сув таъминлаш имконияти булган сунъий сув хавза майдонлари мавжуд булган баликчилик хужаликларини боскичма-боскич интенсив усулда балик етиштиришга ихтисослаштириш чоралари курилади.Карорга асосан, Узбекистон Республикаси Тикланиш ва тараккиёт жамгармасининг маблаглари хисобидан эквиваленти 50 миллион АКШ доллари микдорида “Ипотека банк” АТИБнинг устав капиталидаги давлат улуши оширилади. Ушбу маблагдан зарурат булганда баликчиликни ривожлантириш сохасидаги лойихаларни молиялаштириш учун фойдаланилади.

• Асаларичилик иқтисодёти”услубларифанни ўзининг мақсад ва асосий вазифаларини ҳал этишда барча иқтисодий муносабатларни ўрганишда бир қатор тадқиқот усулларидан фойдаланади.
• Фан барча иқтисодий муносабатларни диалектик қонуниятларга асосланиб, эмперик ҳолда тадқиқ этади. Бу услуб ҳодисаларни бир-биридан ажратмасдан уларни бир-бирига боғлаб ўрганади. У ҳодисаларни тўхтовсиз ҳаракатда, ўзгаришда, янгиланишда ва ривожланишда, шунингдек миқдор ўзгаришлардан сифат ўзгаришларига айланишида ўрганади. Қуйидан юқорига ҳаракатини, қарама-қаршиликлар бирлиги ва кураши нуқтаи назаридан ўрганади. Асаларичилик иқтисодётини ўрганишда ишлаб чиқаришни бошқариш масалалари асосида шуғулланувчи мутахассислар иқтисодий муаммолар ҳал этилишини таъминлайдиган сиёсатнинг иқтисодий тамойилларини, механизмларини илмий жиҳатдан асослаган ҳолда менежмент асосида шакллантириб боришлари лозим. Бунинг учун даставвал ҳар бир муаммога тааллуқли бўлган илмий, услубий, статистик маълумотларни, мисолларни тўплаб, уларни турли усуллар ёрдамида таҳлил қилишлари, шу асосда ҳар бир иқтисодий тамойилга, механизмга таъсир этувчи омилларни реал хўжаликлар, тармоқлар миқёсида аниқлашлари керак.

•