Ушбу қарор билан “Инновацион ривожланиш вазирлиги ҳузуридаги Илмий ва илмий-техник фаолият натижаларини тижоратлаштириш Президент жамғармаси тўғрисида”ги Низом тасдиқланди. Ушбу Низом Ўзбекистон Республикаси Инновацион ривожланиш вазирлиги ҳузуридаги Илмий ва илмий-техник фаолият натижаларини тижоратлаштириш Президент жамғармаси маблағларини шакллантириш ва улардан фойдаланиш тартибини, шунингдек, Жамғарма маблағлари ҳисобидан молиялаштирилаётган илмий ва илмий-техник фаолият натижаларини баҳолаш, танлаб олиш ва тижоратлаштириш тартибини белгилайди.
Қуйидагилар Жамғарма маблағларини шакллантиришнинг асосий манбалари қилиб белгиланди:
Ўзбекистон Республикаси Давлат бюджети маблағлари;
грантлар ва халқаро молиявий институтлар ҳамда бошқа хорижий донорлар кредитлари;
Жамғарманинг вақтинча бўш маблағларини тижорат банклари депозитларига жойлаштиришдан олинган даромадлар;
қонунчиликда тақиқланмаган бошқа манбалар.
Илмий ва илмий-техник фаолият натижаларини тижоратлаштириш қуйидаги тарзда амалга оширилади:
Илмий ва илмий-техник фаолият ишланмаларининг натижаларини қўллаш орқали яратилган (бажарилган, кўрсатилган) маҳсулотлар (ишлар, хизматлар)ни реализация қилиш ёки ушбу натижалардан шартнома асосида ўз эҳтиёжлари учун фойдаланиш;
тижорат ташкилоти тузиш натижасида устав фондига таъсисчилардан бири ўз улуши сифатида интеллектуал мулк объектини ёки тайёр технологияни киритувчи муаллиф (муаллифлар) ҳисобланган жисмоний ва юридик шахслар бўлиши мумкин;
яратилган интеллектуал мулк объектларини учинчи шахсга эгалик ҳуқуқини ўтказишда ҳамда лицензион шартномалар тузиш орқали ушбу объектлардан фойдаланишни тақдим қилиш, шу билан бирга, ушбу ҳуқуқлар эгалари томонидан уларни кейинчалик тижоратлаштириш шарти билан;
қонунчиликда назарда тутилган бошқа усуллар билан
Шунингдек, ушбу қарор билан “Илмий ва илмий-техник фаолият натижалари ишлаб чиқилиши ҳамда тижоратлаштирилишида иштирок этаётган илмий-тадқиқот ва олий таълим муассасаларидаги муаллифлар ва илмий жамоаларга қўшимча бир марталик мукофот тўлаш тартиби тўғрисида”ги ва “Патентга лаёқатли истиқболли техник ечимлар ва ишлаб чиқариш сирлари (ноу-хаулар)ни ўз ичига олган тижорат сири режимида ҳимоя қилинадиган интеллектуал мулк объектига бўлган ҳуқуқларни рўйхатга олиш ва бошқаларга ўтказиш тартиби тўғрисида”ги Низомлар ҳам тасдиқланган.
Ўзбекистон Республикаси Инновацион ривожланиш вазирлиги ҳузуридаги Илмий ва илмий-техник фаолият натижаларини тижоратлаштириш Президент жамғармаси маблағлари ҳисобидан молиялаштириладиган илмий ва илмий-техник фаолият натижаларини баҳолаш ва танлаб олишни ўтказиш қўйидаги схема орқали амалга оширилади.
Тижоратлаштириш - бу мулкчилик (инновация) объектини савдо орқали фойдага айлантириш жараёни. Ёки тижоратлаштириш деганда уни сотишдан ёки ўзи ишлаб чиқаришида ишлатишдан даромад олиш тушунилади. Шунингдек, улар тижоратлаштиришни илмий тадқиқотлар ва ишланмалар натижаларини ўз вақтида бозорда маҳсулот ва хизматларга айлантириш жараёни деб таърифлайдилар. Бошқача қилиб айтганда, тижоратлаштиришни инновацион маҳсулотларни бозорга чиқариш жараёни деб тасаввур қилиш мумкин. Ушбу жараён бир нечта кетма-кет босқичларни ўз ичига олади. Биринчи босқичда, агар компания бир нечта инновацион маҳсулотларни ишлаб чиқараётган бўлса, у бозорга олиб чиқиш учун энг фойдали бўлганларни баҳолайди ва танлайди. Баҳолаш экспертиза шаклида маълум мезонларга мувофиқ амалга оширилади: инновацион маҳсулотнинг потенциали, ушбу маҳсулотга жамиятдаги талаб, потенциал харидорнинг (маълум бозор сегментида) маҳсулотга бўлган талаби, маҳсулотни сотишдан келиб чиқадиган потенциал иқтисодий самарадорлик (соф жорий қиймат, ички рентабеллик даражаси, қоплаш муддати ва бошқалар). ва бошқалар. Тижоратлаштириш жараёнининг иккинчи босқичи зарур маблағларни ишлаб чиқаришдир. Бир нечта инновацион корхоналарда ишланмаларни мустақил равишда молиялаштириш учун етарли маблағ мавжуд бўлганлиги сабабли, ушбу босқичда корхонанинг асосий вазифаси инвесторни жалб қилишдир. Учинчи босқичда яратилган янгиликка бўлган ҳуқуқлар жараённинг барча иштирокчилари ўртасида тақсимланиши билан мустаҳкамланади. Ва ниҳоят, тижоратлаштиришнинг тўртинчи ва охирги босқичи, агар керак бўлса, уни янада такомиллаштириш билан янгилик ишлаб чиқаришни ташкил этишни ёки уни ишлаб чиқариш жараёнига киритишни ўз ичига олади. Инновацион корхоналар тижоратлаштириш жараёнининг ягона иштирокчилари эмас. Умуман олганда, инновацион маҳсулотларни тижоратлаштириш жараёнининг барча иштирокчиларини иккита тоифага бўлиш мумкин – инновацияларни ишлаб чиқувчилар ва уларнинг харидорлари (инвесторлар). Инновацияларни тижоратлаштириш - бу муваффақиятли бўлса, келгуси даромадларда иштирок этиш асосида ушбу янгиликни амалга ошириш бўйича фаолиятни молиялаштиришга инвесторларни жалб қилиш. Шу билан бирга, инновацион лойиҳани бозорга чиқариш жараёни инновацион фаолиятнинг асосий босқичидир. Инновацион лойиҳани бозорга чиқариш жараёни бир неча босқичларни ўз ичига олади:
