1-мавзу. Ўзбекистон миллий иқтисодиёти фанининг моҳияти ва вазифалари режа: «Миллий иқтисодиёти»

Миллий иқтисодиётни шаклланиш жараёнини ўрганади;

Иқтисодиётни бошқаришда ҳаддан ташқари марказлашган тоталитар тузумдан тубдан фарқ қиладиган бозор иқтисодиётини шаклланиш жараёнини ўрганади;

Мамлакат иқтисодиётини ислоҳ қилиш принципларини ўрганади.

Мамлакат иқтисодиётининг ислоҳ қилишни миллий ўзбек моделини моҳиятини ўрганади.

Иқтисодиётнинг бошқариш шаклларини қайта қуриш, янги бошқарув ташкилотлари тизимини яратиш ҳамда мустақиллик шароитида давлат бошқарувини ташкил қилишни ва бозор иқтисодиётига аста-секин, босқичма-босқич ўтиб бориш жараёнларини ўрганади.

• Иқтисодий фанлар орасида «Ўзбекистон миллий иқтисодиёти» курсининг ўрни беқиёс салмоқлидир. Барча иқтисодий фанлар иқтисодиётнинг турли жабщаларини ўрганишса, «Ўзбекистон миллий иқтисодиёти» халқ хўжалигини ягона бир тизим сифатида ёритади. Миллий иқтисодиётдаги жараёнларни ўрганиш, уларни тащлил қилиш, келгусидаги ривожланишини такомиллашган йўлларини кўрсатиш ва иқтисодиётни тартибга солишни бевосита шу курс ўрганади. Наинки бу, балки ялпи миллий мащсулот, ялпи ички мащсулот, соф миллий мащсулот, миллий даромад ва шахсий даромад каби кўрсаткичлар тащлили асосида мамлакат иқтисодиёти хусусида щам айнан у фикр юритади. «Ўзбекистон миллий иқтисодиёти» фани мамлакатдаги мещнат бозорини ўрганади. Сиёсат борасида у монитар ва фискал сиёсатларнинг мощиятини, шу билан бир қаторда давлат бюджети камомадини бартараф этиш йўлларини кўрсатади.

• «Ўзбекистон миллий иқтисодиёти» фани мамлакатдаги меҳнат бозорини ўрганади. Сиёсат борасида у монитар ва фискал сиёсатларнинг моҳиятини, шу билан бир қаторда давлат бюджети камомадини бартараф этиш йўлларини кўрсатади.
• Иқтисодиётни тартибга солишда солиқлар тизими орқали тартибга солишни кўрсатиб, тадбиркорлик фаолиятининг аҳамиятини очиб беради.
• Хусусийлаштириш ва давлат тасарруфидан чиқариш жараёни миллий иқтисодиётда қандай ўзгаришларга олиб келганлигини рақамлар асосида изоҳлайди.
• Бозор иқтисодиётига ўтиш шароитида миллий иқтисодиётга мувофиқлашган қуйидаги вазифаларни ёритиш кўзда тутилган: миллий иқтисодиётнинг бошқарув тизими, иқтисодиёт ривожланишининг макрокўрсаткичлари, ишлаб чиқариш ва ноишлаб чиқариш тармоқларини тартибга солиш, пул ва кредит тизими, меҳнат бозори ва уни тартибга солиш муаммолари, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш.
• Бундан ташқари миллий иқтисодиётнинг асосий муаммоларидан бири миллий иқтисодиёт ҳажми ва ўсиш суръатларини ҳисоблаш ҳам ҳисобланади. Таркибий тузилишини назарда тутганда, албатта, ЯММ, ЯИМ, СММ, МД каби макроиқтисодий ҳолатни характерловчи ишсизлик даражаси, инфляция даражаси ва истеъмол баҳолари индекси каби кўрсаткичлардан фойдаланилади. Истеъмол баҳолари индекси, одатда, истеъмол қилинадиган товар ва хизматлар нархи базис даврига нисбатан ўзгаришининг ўртача даражасини акс эттиришдир.