1-мавзу ҳУҚУҚшунос мутахассис шаклланишида замонавий иш кўникмалари ва компетенцияларнинг роли

Ҳозирги вақтда хуқуқни муҳофаза қилиш идоралари касб ахлоқида уч турдаги ахлоқий норма ва тамойиллар амал қилади:
1) ҳуқуқни муҳофаза қилиш идоралари касб ахлоқининг асосий мазмунини умуминсоний ахлоқий нормалар ташкил қилади. Лекин уларнинг баъзилари, масалан, жасурлик, бурчга содиқлик, адолатпарварлик асосий аҳамиятга эга бўлади.
2) фақат ҳуқуқни муҳофаза қилиш идоралари ходимларига хос ахлоқий норма ва принциплар ҳам амал қилади. Масалан, маълумотларнинг сир сақланиши, бошлиқлар ва бўйсунувчилар ўртасидаги ўзига хос муносабатлар ва шу кабилар.
3) Ҳуқуқни муҳофаза қилишнинг фақат у ёки бу хизматига тааллуқли бўлган ахлоқий норма ва принциплар ҳам мавжуд. Мисол тариқасида фуқаролар билан ишлаш жараёнида қўлланадиган оператив хатти-ҳаракатлар қоидалари, ҳуқуқни муҳофаза қилиш ходимларига конфиденциал ёрдам берган фуқароларнинг сирини сақлаш ва ҳоказо. Бу қоидалар шакл жиҳатидан умуминсоний қоидалардан фарқ қилиши мумкин, лекин улар ҳам ахлоқий мазмунини сақлаб қолмоғи даркор.
Зарурий адабиётлар:
Кови С.Р. Семь навыков высокоэффективных людей. Возврат к этике характера. – М.: «Вече, Персей, Астрель», 1998. 98-112 с.
Сорокотягин И. Н., Маслеев А. Г. Профессиональная этика юриста. 3-е изд., пер. и доп. – М.: «Юрайт», 2019. 8-21 с.
Исмаилов Б.И. Юристнинг касбий этикаси. – Т.: Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратура Академияси, 2019. 17-24 б.

1. 
   Этика тушунчасига таъриф беринг.
   
2. 
   Этика категориялари қандай вазифаларни бажаради?
   
3. 
   Ахлоқ ва ҳуқуқ ўртасида қандай фарқлар бор?
   
4. 
   Ахлоқий сифатларнинг шахс такомили, унинг ҳаёт йўлидаги ижобий таъсири нималарда намоён бўлиши хусусида ҳаётий мисоллар ёрдамида мулоҳаза юритинг.
   
5. 
   Юрист касб этикасининг энг муҳим хусусиятларини ёритиб беринг.
   
6. 
   Мутахассиснинг меҳнат фаолияти, касбий ютуқларида унга қандай ахлоқий сифатлар ёрдам беради?
   
7. 
   Жамоа аъзоларида меҳнатга масъулиятли муносабатнинг шаклланганлигини кўрсатувчи белгиларни санаб беринг.
   
8. 
   Манфаатлар тўқнашуви деганда нимани тушунасиз?
   

Казус.

1. 
   Ўқишни битириб, бир муассасага ишга кирдингиз. Раҳбарингиз гап-сўзлари, феъл-атворида Сиз кутган ахлоқий сифатлар ўрнига қўполлик, андишасизлик, сурбетлик аломатларини пайқадингиз.
   

Савол:Мана шу ҳолатдаги ҳаракатларингиз кетма-кетлиги қандай бўлишини кенгроқ тавсифлашга ҳаракат қилинг.
2. Сиз фаолият юритаётган жамоада ўзаро муносабатлар муҳити анча таранглашиб, ходимлар ўртасидаги муомалада қўполлик, сабрсизлик, ношукрлик ҳолатлари кучайиб бораётир.
Савол:Мазкур вазиятни юмшатиш, жамоа аъзолари ўртасида инсоний муносабатларни қайта тиклаш, ўзаро ҳурматни жойига қўйиш борасида қилажак амалий ҳаракатларингизни баён этинг.

3. 
   Тошкент давлат юридик университетида бўлиб ўтган давра суҳбатида талаба Бахтиёрова Шаҳло ўз сўзида “одоб-ахлоқ нормалари ноҳуқуқий тусдаги ҳужжатларда мавжуд бўлади”, деб таъкидлаб ўтди.
   

Савол: Одоб-ахлоқ нормалари қандай ноҳуқуқий тусдаги ҳужжатларда мавжуд бўлади? Бундай ҳужжатларга мисоллар келтиринг ва уларнинг ҳуқуқий ҳужжатлардан фарқини изоҳлаб беринг.

1. 
   “Этика” сўзи.........деган маънони англатади.
   

а) одоб , ахлоқ
б) тартиб
в) маданият
г) муомала

2.