1 мавзу: Ҳужжатларни классификациялаш ҳақида умумий тушунча

Hujjatlarni bibliografik tasvirlash — kitobxonga hujjatning mazmunini va iste‘molchi uchun zarur ahamiyatini to‗liq ochib berishdir. Kutubxonaga kelgan kitobxon hujjat to‗g‗risidagi dastlabki ma‘lumotni ko‗pincha bibliografik ko‗rsatkichlardan bilib oladi. Shuning uchun bibliografik tasvir bilan katalog tasviri o‗rtasida farq bo‗lishi kerak emas, balki ular o‗zaro bog‗langan holda bo‗lishi kerak. Kutubxona kataloglarini tuzishda hujjatlarni bibliografik tasviri asos bo‗ladi. Barcha mamlakatlar o‗rtasida bibliografik ma‘lumotlarni almashlash uchun (IFLA) Xalqaro Hujjatlar Assotsiatsiyasi va muassasa federatsiyasi doirasida universal hisobga olish xizmati tashkil qilingan. Shu asosda kutubxona kataloglari va bibliografik tasvir uchun tuziladigan tasvirlar bir holatga keltirilgandir.
Axborotlashtirish, kutubxonashunoslik va nashriyotchilik ishi standartlari tizimiga kiruvchi O‗zbekiston Davlat Standarti –2009 yil 14 aprelda 1215 raqami ostida tasdiqlandi. Xalqaro talablarga asoslangan «Библиографическая запись. Библиографическое описание — GOST 7,1-2003 (GOST 7,1-2003
— «Bibliografik yozuv, Bibliografik tasvir) ga asoslanib tasdiqlangan— Axborotlashtirish, kutubxonashunoslik va nashriyotchilik ishi standartlari tizimiga kiruvchi O‗zbekiston Davlat Standartining buyurtmasiga ko‗ra kutubxonachilik va nashriyot ishi sohasida me‘yoriy huquqiy hujjatlarni ishlab chiqish bo‗yicha maxsus ishchi guruhi (X.Mamatraimova, D.Kudratova) tomonidan ishlab chiqildi. Mazkur standart (Oz‘DSt 1215-2009) 2009 yil 20 apreldan amalga joriy qilingan. Oz‘DSt 1215-2009 da tasvir sohalarida shartli belgilar yangidan qayta ishlandi.
Hujjatlarga ishlov berish alfavit katalogini tashkil etish metodikasi asosida olib boriladi.
Hujjatlarni tasvirlashda ishlatiladigan tasvir usullari va qoidalariga hujjatlarni tasvirlashning metodikasi ikkiga bo‗linadi:

1. 
   Umumiy metodika
   
2. 
   Xususiy metodika
   

Umumiy metodika — nashrning ko‗rinishidan, turidan qat‘iy nazar uni tasvirlashda ishlatiladigan usul va qoidalar bilan ish ko‗radi.
Umumiy metodika vazifasiga: tasvirlash nuqtai nazaridan nashr turlari, kitob turlari va ularning elementlari, tasvir turlari va ularning elementlari, tasvirlashning umumiy qoidalarini, tasvirlashning ayrim elementlariga taalluqli qoidalarni o‗rgatadi.