1-mavzu: texnik termоdinamika reja

Termodinamik xolatining asosiy ko’rsatkichlari 
Jismning 
berilgan 
fizik 
xolatini 
aniqlaydigan 
ayrim 
miqdorlar 
termodinamikada xolatning ko’rsatkichlari deb ataladi. Bir necha miqdorlar xolat 
ko’rsatkichlari bo’lishi mumkin; solishtirma hajm, bosim, harakat, ichki energiya, 
entalpiya, entropiya, kon
g’
entra
g’
iya, izoxorik-izotermli poten
g’
ial va boshqalar. 
Kuch maydoni ishtirok etmaganda (gravita
g’
iyali, energomagnitli va b.) bir 
jinsli jismning xolati uchta ko’rsatkichlar bilan aniqlanishi mumkin, texnikoviy 
termodinamikada solishtirma hajm, absolyut harorat va bosim ko’rsatkichlar 
sifatida qabul qilinadi. Bu uchta ko’rsatkichlar asosiy ko’rsatkichlar deb ataladi va 
ular o’zaro bir biri bilan matematik bog’liqlikka ega. 
Solishtirma hajm 

---

Berilgan jismning massa birligini egallagan hajmi bir jinsli jismning 
solishtirma hajmi deb ataladi, o’lcham birligi 
m
3
/kg
 
da bo’ladi. 
m
V


bu yerda 
V
- ixtiyoriy miqdordagi jismning hajmi, 
m
2
; 
m
- keltirilgan hajmdagi 
jismning miqdori, 
kg
.
Bosim
Idishdagi gazning tartibsiz uzluksiz xarakati natijasida idishning devoriga 
molekullyarining o’rtacha urilishining nagijasi molekulyar-kinetik nazariyasi 
nuqtai nazaridan bosim deb ataladi va normal tashkil etuvchi kuchi bo’lib yuza 
birligiga ta’sir qiladi. Bosimni o’lchash uchun turli birliklar: paskal (pa), bar, suv 
yoki simob ustuni millimetri ishlatiladi. Amaliy hisoblashlarda 1