1-мавзу: Технология фани Давлат таълим стандарти, ўқув дастури, дарслик ва методик қўлланмалари мазмуни

Касб хақида ахборот. 
Ўқувчиларни касблар ҳақидаги билимлар билан 
таништирилади, уларнинг халқ хўжалигида тутган ўрни ҳақида тасаввур берилади, 
шунингдек маълум касбларни эгаллаш учун ўқувчи ўзида қандай хусусиятларни 
таркиб топтириш лозимлигини билиб олади. 
Касб ҳақида консултациялар. 
Касб ҳақида консультацияларнинг вазифаси, 
шахснинг саломатлиги, анатомо-физиологик ва социал-психологик сифатларни 
ўрганиш ва таҳлил қилиш асосида, юқори синф ўқувчиларига уларнинг 
қобилиятига мос касб гуруҳлани ва ихтисосларни тавсия қилишдир. 
Касбга лаёқатни аниқлаш.
Бу жараёнда ўқувчининг соғлиги, дастлабки 
тайёргарлик даражаси, психо-физиологик хусусиятларига кўра қайси касб 
талабларига мос келиши аниқланади. Касбга лаёқатни аниқлаш махсус ташкил 

---

173
этилган тадқиқот жараёни бўлиб, бу иш билан махсус ўқув юртлари ва ишлаб 
чиқариш ташкилотлари шуғулланади. 
Касбга кўниктириш. 
Бу ёш ишчи мутахассисларни унумли меҳнатга 
шароитига мослаштиришдир. Бу бевосита иш ўринларида, амалий фаолиятида хал 
қилиб борилади. Касбга кўниктиришда ёш ишчи ёки мутахассиснинг мазкур 
корхона, муассаса хақидаги дастлабки аниқ тасаввур этиши, шахсий 
манфаатларнинг меҳнат давомида қондириб борилиши катта аҳамиятга эга. Касбга 
кўникиш ўқувчиларни касб танлашга йўллаш бўйича амалга ошириладиган 
ишларнинг якунловчи қисмидир. 
Касбга яроқлилик
– одам билан унинг иши, касби ўртасидаги ўзаро 
мувофиқликдир. Айни мана шу мувофиқлик бўлган тақдирдагина “одам – касб” 
формуласини рўёбга чиқариш имкони туғилади.
Ҳар қандай кишининг ўзигагина хос бўлган муайян шахсий фазилатлар, 
хусусиятлар мавжуд бўлади. Танланаётган касбнинг шахсга нисбатан қўядиган 
талабларига мана шу шахсий сифатлар қай даражада мос келишига қараб 
одамнинг у ёки бу касбга яроқлилиги тўғрисида бир қарорга келиш мумкин. 
Касбга яроқлиликни тўрт хил даражага бўлиб, уларни бир-биридан фарқ қилиш 
мумкин.