1. Mavzu: Ta`limni moderenezatsiyalash sharoitida maktabgacha ta`lim yoshidagi bolalarda matematik tushunchalarni rivojlantirish metodikasining nazariy asoslari. Reja

Sanashni shakllantirish.
Miqdoriy nisbatlarni o‘rganish, ko‘p va kam sonlarni aniq- lashda turli sanashni mashq qilish bilan birga qo‘shib boriladi: tovushlarni, harakatlarni sanash, narsaiami paypaslab sanash. Bolalar necha xil tovush eshitgan bo‘lsalar, shuncha o‘yinchoq sanab ajratadilar, necha marta qo‘l ko‘targan bo‘lsalar, shuncha doira rasmini oladilar yoki ko‘rgazmada nechta doiracha bo‘lsa, shuncha marta o‘tirib turadilar. Ular ko‘rgazmalarga qaraganda tugmalarni paypaslab sanaydilar va shuncha marta yoki 1 ta ko‘p (kam) chapak chaladilar.
Masalan: «Agar Nilufar bir marta ortiq (kam) chapak chalgan bo‘lsa, uning qutisida nechta tugma bor? 0‘yinchoq mashinalar nechtaligini sanang. Turgan o‘yinchoq mashinalardan bir marta
ко‘р (каш) harakat qilish uchun necha marta qo‘l ko‘tarish kerakligini o‘ylab ko‘ring».
To‘plamdagi sonlar tengligi va tengsizligini aniqlash mashq- lariga turli dalillar kiritish har bir mashg‘ulotda tegishli o‘rin egallaydi.
Sonlarni eslab qolishni mashq qilish. Tarbiyachi stol ustiga bir nechta narsalar guruhini joylashtirishi aniq, navbat biian bolalami chiqarib u yoki bu guruhdagi narsalami sanashni, ulaming sonini esda saqiab qolishni taklif etadi. So‘ng narsalar ustini yopib ochadi va bir necha marta buni shunday bajaradi, har bir bolaning u yoki bu narsalami nechta ekanligi (soni)ni esda saqiab qolgan-qolma- ganligini tekshiradi. Stol atrofiga bolalami chaqirmay, barcha bolalarga narsalarning nechtaligini ichlarida sanashni taklif etish mumkin.
Guruhdagi o‘yinchoqlar soni 2 tadan 6-7 tagacha orttirib boriladi. Stol ustida qizil, ko‘k, yashil rangdagi qalamlar nechtaligini yoki uzun va kalta tasmalar nechtadan hamda o‘riacha tasmalar nechta, teng guruhdagi qalamlar nechtadan va ular qay tartibda qo‘yilgan ( 5 tasi doira bo‘lib, 6 tasi juft-juft bo‘lib, 7 tasi ketma- ket turibdi va hokazo). Bu mashqlarga, odatda, mashg‘ulot boshlanishida 5—7 minut vaqt ajratiladi. Narsalami sanab ajratishda bolalarga xilma-xil narsalarning 2 guruhini sanash taklif etiladi, masalan, 4 ta о yincnoq masnma va / ta qo g irenoq, Keyinroq esa bir turdagi narsalaming 2 guruhini miqdoriy sifati: rangi, shakli yoki o‘lchamlari bilan farq qiluvchi va nihoyat 2 guruhdagi narsalami faqat sanashgina emas, balki ulami ma’lum joyga joylash- tirish ham taklif etiladi («7 ta uchburchakni stol o‘rtasiga, 7 ta kubikni stolning o‘ng tomoniga, 8 ta doirachani yuqori chap burchakka, 7 ta to‘rtburchak shaklidagi figurani esa varaqning o‘ng chekkasi boylab qo‘y»).
«Nima yo‘qoldi», «Nima o‘zgardi?» o‘yin mashqlari bolalami o‘yin mashg‘ulotlariga bo‘lgan qiziqishlarini oshiradi. Masalan, o‘qituvchi stol ustiga ikki guruh narsalami joylashtiradi. (Bolalar narsalami sanab, ularning tengligi haqida ishonch hosil qiladilar). «Tun» belgisi berilishi bilan bolalar ko‘zlarini yumadilar, «Kunduz» signaliga binoan ko‘zlarini ochadilar va nima o‘zgarganini topadilar, narsalar nechta edi, qo‘yilgan yoki olingan, nechta bo‘ldi yoki nechta qoldi, narsalar soni ko‘paydimi yoki kamaydimi, tushuntirib beradilar. Bolalar to‘g‘ri javob qidirayotib, g‘oyib bo‘lgan narsalar to‘plamining xotirada qolganini ularning tasviri bilan taqqoslaydilar.