1 mavzu: Psixologiyaning predmeti


 Shaxsning irodaviy sifatlari



Download 0,82 Mb.
Pdf ko'rish
bet123/154
Sana03.01.2022
Hajmi0,82 Mb.
#314947
1   ...   119   120   121   122   123   124   125   126   ...   154
Bog'liq
Namangan davlat universiteti maktabgacha ta’lim kafedrasi

5. Shaxsning irodaviy sifatlari 

     Kishining  irodasi  o`z  sifatlari,  ya`ni  kuchi,  axloqiyligi,  mustaqilligi  jihatidan  ayrim  hollarda  turlicha 

namoyon  bo`ladi.  Iroda  ma`lum  kuchga  ega  bo`ladi,  ba`zi  hollarda  irodasi  kuchli,  boshqa  hollarda  esa 

kuchsiz  namoyon  bo`ladi.  Kuchli  irodaga  kosmonavtlarning  irodasi  misol  bo`ladi.  Kishi  irodasining 

kuchsizligi  uning  juda  arzimas  qiyinchiliklarining  ham  enga  olmasligida  ko`rinadi.  Masalan,  biror  ishni 

bajarishga  yoki  biror  ishni  boshlashga  o`zini  majbur  qila  olmaydi.  Iroda  kuchi  -  o`zini  tuta  bilishda, 

jasurlik, qat`iyat, matonat va chidamlilikda namoyon bo`ladi. O`zini tuta bilish - kishining oldiga qo`ygan 

maqsadlarining  amalga  oshirishga  qarshilik  qiladigan  ichki  holatini  engishda  ko`rinadigan  irodadir. 

O`zini  tuta  bilish  og`riq  hissini,  toliqish,  qo`rquv  va  g`azabni  engishda  namoyon  bo`ladi.  O`zini  tuta 

bilish ayni paytda keraksiz bo`lgan reflekslarga, odatlarga yo`l qo`ymaslikdir. Dadillik - kishilik hayoti va 

omonligi  uchun  xavfli  bo`lgan  qarshiliklarni  engishda  ko`rinadigan  kuchli  iroda.  Masalan,  parashyutchi 

har  gal  sakraganda  dadillik  qiladi.  Dadillik  o`zini  tuta  bilish  bilan  bog`liqdir.  Mustaqillik  -  irodaviy 

harakatlar  motivlarida  va  shu  bilan  birgalikda  qaror  qabul  qilishda  namoyon  bo`ladi.  Mustaqillikning 

mohiyati  shundan  iboratki,  odam  o`zining  ish  -  harakatlarining  tevarak  -  atrofdagilarining  tazyiqi, 

tasodifiy taassurotlar bilan emas, balki o`z ishonch e`tiqodlarini, bilimlari va tegishli vaziyatda qanday ish 

to`tish  kerakligi  haqida  tasavvurlariga  asoslanib  belgilaydi.  Mustaqillikning  qarama  -qarshi  tomoni 

tasirlanuvchanlikdir.  Bu  shundan  iboratki,  bunda  odam  o`zgalarning  ta`siriga  tez  beriladi,  hamda  uning 

harakat motivlari o`zida tarkib topgan xususiy qarashlar, ishonch aqidalar asosida emas, balki tashqaridan 

ko`rsatilgan ta`sir natijasi sifatida paydo bo`ladi. Qat`iyat-o`ylab qo`yilgan qarorni muvaffaqiyatli amalga 

oshirishni  ta`minlovchi  g`oyat  muhim  sifatdir.  Qat`iylik  odamdan  uzoq  vaqt  davomida  hech  bir 

pasaymaydigan irodaviy zo`r berish va kuch - quvvatni taqozo qiladi. Belgilangan maqsadga erishishdagi 

qiyinchiliklar  odamni  hayiqtirmaydi,  og`ishmay  intila  boradi.  Qaysarlik  -  odam  oqilona  asoslarga  ega 

bo`lishga  qaramay  harakat  qilish  illatidan,  ilgari  oz  o`ylab  qabul  qilingan  qarordan  voz  kechish 



qobiliyatiga  ega  bo`lishidir.  Qaysarlik  real  sharoitga  tik  qaramay,  o`zgargan  vaziyatga  epchillik  bilan 

moslasha olmaslikdir. Mana shunday hollarda odam irodasining sustligi namoyon bo`ladi. 




Download 0,82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   119   120   121   122   123   124   125   126   ...   154




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish