1. Mavzu: Psixologik tadqiqotlarda sifat va miqdor birligi. Psixologiyada o'lchov Reja

14.Mavzu:Ma'lumotlarni kompleks tahlil qilish metodlari va vositalari bo'yicha A.P.Kulaichev tadqiqotlari
Reja:
1. Kompleks iqtisodiy tahlil bosqichlari
2.Ma'lumotlarni kompleks tahlil qilish metodlari va vositalari

Raqobatdosh iqtisodiyot shakllantirilayotgan sharoitda xo‘jalik aloqalarining yanada kuchayishi, ishlab chiqarish sur’atlarining muntazam o‘zgarib turishi sodir bo‘layotgan iqtisodiy hodisa va jarayonlarni o‘rganishga har tamonlama yondashishni taqozo etadi. Shu ma’noda kompleks iqtisodiy tahlilning mazmunini korxonani keng qamrovli tarzda o‘rganish asosida, faoliyatdagi o‘zaro bog‘liqlik hamda aloqadorlik jihatlarni ko‘rib chiqib, mavjud resurslardan imkon qadar samarali foydalanishning chora-tadbirlarini belgilab berish maqsadida faoliyat natijaviyligini yaxshilashning ichki imkoniyatlarini aniqlash tashkil etadi.
Kompleks iqtisodiy tahlil tizimli asosda o‘tkaziladi. Tizimli tahlil esa olti bosqichdan iborat. Ular quyidagilardir.
Birinchi bosqichda tahlil obyektining maqsadi va funksiya qilish shartlari aniqlanadi. Korxona faoliyati tizim ko‘rinishida resurslar ta’minoti, ishlab chiqarish va tayyor mahsulot kabi elementlar yig‘indisidan tashkil topadi. Maqsad esa rentabellikni ta’minlash. Tahlil vazifasi rentabellikni oshiruvchi alohida olingan omillarni topish. Shartlar cheklangan resurslar bilan samarali ishlash yoki mahsulot hajmi cheklangan sharoitda resurslarni tejash.
Ikkinchi bosqichda korxona faoliyatini ifodalovchi barcha ma’lumotlar tanlab olinadi. Bunda axborot tizimi asosiy manba bo‘lib hisoblanadi.
Uchinchi bosqichda tizimning chizmasi shakllantiriladi. Chizmada asosiy komponentlar, funksiyalar, o‘zaro aloqalar, kichik tizimlar, ularning elementlari ko‘rsatib beriladi.
Ko‘rsatkichlar hamda omillar asosida kompleks iqtisodiy tahlilning umumiy blok-chizmasi tuziladi. Blok-chizmada omillar va ko‘rsatkichlar tasnif qilinib, ularning aloqasi ilmiy asosda rasmiylashtiriladi.
To‘rtinchi bosqichda tizimdagi asosiy bog‘lanishlar va omillar belgilanib ularga miqdoriy tavsif beriladi. Asosiy vositalar bo‘yicha fond qaytimi, materiallar bo‘yicha material qaytimi, mahsulot bo‘yicha mahsulot hajmi va boshqalar.
Beshinchi bosqichda dastlabki bosqichlarda olingan ma’lumotlar asosida tizimning modeli quriladi. Bunda muayyan korxonaning ma’lumotlari kiritilib, miqdor jihatdan asoslangan ko‘rsatkichlar olinib modelning parametrlari shakllantiriladi.
Oltinchi bosqichda model parametrlari bilan ishlanadi. Bunda ishlab chiqarishning samaradorligiga, uni oshiruvchi omillarga, faoliyat natijalariga obyektiv baho beriladi.