1-mavzu. «Personalni boshqarish» fanining mohiyati va vazifalari

Mehnat munosabatlari quyidagi omillarga bog‘liqdir:

• 
  shaxsning amaliy sifatlari;
  

• 
  shaxsning ahvoli (uning maqsadlari, psixofiziologik qobi-liyati, ma’naviy xislatlari, ziyoliligi);
  

• 
  xodimlar malakasi;
  

• 
  xodimning korxonadagi vaziyatdan hamda korxonani rivoj-lantirish istiqbolidan xabardorligi;
  
• 
  mehnatga haq to‘lash miqdori, mukofot va imtiyozlar, ish haqi oshish istiqbollari;
  

• 
  mehnat tarkibi va taqsimoti;
  

• 
  mehnatning tashkil etilishi va mehnat sharoitlarining yaxshilanishi;
  
• 
  xodimlarning ishlab chiqarishdagi shaxsiy maqsadlari, ijtimoiy muhit;
  
• 
  xodimlar va rahbarlar, jamoa a’zolari o‘rtasidagi muno-sabatlar;
  

• 
  boshqaruv uslubi.
  

Mazkur omillar har bir korxonaning o‘ziga xos xususiyatlariga qarab yaxlit tizimni tashkil etadi. Personalni samarali boshqarish ana shu omillarni bilish va shu orqali korxonadagi tabiiy jarayonlarni rivojlantirishga, xodimlar salohiyatini korxona maqsadlariga yo‘naltirishga bog‘liqdir.
Bozor iqtisodiyoti sharoitlarida -personalni boshqarish vazifalariga ikkinchi darajali masala sifatida qarash barham topdi. Hozirgi vaqtda har bir xo‘jalik rahbari bu vazifalarni hal etishdan manfaatdordir.
Shu bilan birga bozor iqtisodiyoti ma’muriy buyruqbozlik tizimidan farqli ravishda personalni boshqarishga yanada qat’iyatliroq yondashuvni talab etadi. Bu, eng avvalo, har bir korxona o‘z personalining bozor iqtisodiyoti sharoitlarida tavakkalchilik asosida faoliyat yuritishlari bilan izohlanadi. Ana shunday vaziyatda personalni boshqarish xizmati xodimlarining mulk egalari oldidagi mas’uliyati keskin ortadi.
Raqobatga asoslangan bozor munosabatlariga o‘tish boshqaruv tashkiliy tuzilmalarini takomillashtirishni, qat’iy ierarxiyaga asoslangan tarkibiy tuzilmalarni egiluvchan, moslashuvchan, tadbirkorlikning muayyan turlariga ixtisoslashgan bo‘linmalarga aylantirishni hayotiy zaruratga aylantiradi.