1-Mavzu. Model va modellashtirish tushunchasi

Murakkab masalalarning algoritmni ishlab chiqish uchun yuqoridan pastga loyhalash qoidasidan, modeli va strukturali dasturlashdan ketma-ket foydalanish kerak.
Masalaning strukturasi aniq tuzib olingan bo'lish kerak. Murakkab masalalarni qismlarga ajratib, ular uchun alohida modellar ishlab chiqish, yaxshi natija beruvchi mantiqiy loyhalashlarning turlaridan foydalanish, tez va aniq ishlaydigan dasturlar tuzish kerak. Bu bilim va ko'nikmalar faqat professional dasturchilar uchun zarur emas, balki har bir EHM yordamida masalani yechimini izlovchi- foydalanuvchi uchun ham kerakdir.
Masalani EHMdan foydalanib yechish uchun, uning yechish algoritmi tuziladi. Algoritmni turli-tuman ko'rinishda yozish mumkin. Informatika kursining asosiy vazifalaridan biir ham algoritm tuzish usullarini o'rgatishdan iboratdir. Bu jarayonda talabalarda, o'quvchilarda masalani yechishning algoritmik usuli, ya'ni algoritmik fikrlash usuli vujudga keladi.
Algoritmning EHM yordamida bajarilishi uchun bu algortm dasturlash tilida yozilgan bo'lishi lozim. Bu masalani yechishning bosqichlaridan biri bo'lib, unda biror-bir usulda yozilgan algoritm ma'lum bir dasturlash tiliga ko'chiriladi. Masalana, algoritm blok-sxema yoki so'zlar orqali berilgan bo'lsa, uni Beysik, Paskal yoki boshqa bir dasturlash tiliga ko'chirish uchun har bir blokni dasturlash tilining mos buyruqlari bilan almashtirish yetarli.
Keyingi bosqichda- dastur ko'rinishda yozilgan algoritmni EHM yordamida bajarish. Bu bosqich natija olish bilan tugallanadi. Bu bosqich dastur tuzuvchilar uchun eng qiyin hisoblanadi. Chunki dasturni EHM xotirasiga kiritishda juda ehtiyot bo'lish kerak. Har bir berilganlarning qaysi tipdaligiga, olinadigan natijalar qaysi bir tilga tegishli bo'lishiga ham e'tibor berish kerak.
Masalani yechimini yakunlovchi bosqichda olingan natijalar tahlil qilinadi. Bu bosqich olingan natijalar qanchalik haqiqatga yaqinligini aniqlash maqsadida bajariladi. Natijalarni tahlil qilish, zarur bo'lgan hollarda algoritmni yechish usulini va modelini aniqlashtirishga yordam beradi.
Shunday qilib, biz EHM yordamida masalalarni yechish bosqichlarini ketma-ket ravishda keltirib, ular ustida mulohaza yuritdik. Shuni ham ta'kidlash kerakki, har doim ham bu bosqichlar bir-biridan yaqqol ajralgan holda bo'lmasdan, bir-biriga qo'shilib ketgan bo'lishi ham mumkin.