1-mavzu: Mevachilik halq xo’jaligidagi ahamiyati, hozirgi ahvoli va rivojlanish istiqbollari. Reja

2. Zamonaviy intensiv mevachilikni respublikamizda tarqalgan zonalari, mintaqalari va rivojlanishi
Respublikamiz viloyatlarida xozirgi kunda jami 18,7 ming gektar maydonda intensiv bog’lar tashkil etilgan bo’lib 2015 yilda 2860,9 ming tonna meva yetishtirildi. Yalpi ichki maxsulot tarkibidagi qishloq xo’jaligining ulushi 36,4% ni tashkil etadi.
O’zbekistonda qishloq xo’jaligi maydonlari qariyb 28,5 mln. gani o’z ichiga oladi. Sug’oriladigan maydonlar 4,2 mln.ga maydonni tashkil etib, jami maxsulotning 95-97% shu maydonlar xisobiga yetishtiriladi. So’ngi yillarda respublika qishloq xo’jaligida jiddiy o’zgarishlar amalga oshirildi: yer maydonlari davlat tasarrufidan chiqarilib fermer va shaxsiy dehqon xo’jaliklariga aylantirildi va ular qishloq xo’jalik mahsulotlarining 90% dan ortig’ini ishlab chiqara boshlashdi. Bunday sharoitlarda qishloq xo’jaligi ishlab chiqarishini boshqarishning barcha tizimlarini yanada yaxshilash zarurati yuzaga keldi. Qishloq xo’jalik maxsulotlari yetishtirish mintaqalar bo’yicha 2015 yil yakuni bo’yicha quyidagi ko’rsatkichlarni tashkil etadi:Qoraqalpog’iston Respublikasi-46,6 ming t., Andijon viloyati-492,5ming t., Buxoro viloyati-255,3ming t., Jizzax viloyati -146,9ming t., Qashqadaryo viloyati-164,1ming t, Navoiy viloyati-135,6ming t., Namangan viloyati-247,6ming t.
Hozir O’zbekistonda meva va rezavor-meva ekinlarining 25 dan ortiq turi keng tarqalgan. Urug’li meva daraxtlari, asosan olma Toshkent viloyatida ko’p tarqalgan. Bu yerda o’rik kam ekiladi, chunki erta gullagani
uchun ko’pincha bahorgi sovuq urib ketadi. Farg’ona vodiysida, Buxoro, Surxondaryo va Samarqand viloyatlarida danakli meva ekinlari katta maydonlarga ekiladi. Keyingi yillarda respublikaning boshqa viloyatlarida ham olmazor va nokzorlar ko’paymoqda.
Yong’oqmevali ekinlar Toshkent va Farg’ona hamda Surxondaryo viloyatlarining tog’li va tog’ oldi hududlarida keng tarqalgan. Subtropik meva daraxtlarini asosan Farg’ona vodiysida, Qashqadaryo va Surxondaryo viloyatlarida yetishtiriladi. So’ngi yillarda Toshkent viloyatida ko’plab anjir, anor va xurmo ekilmoqda. Rezavor meva ekinlarining qariyb 80 % i Toshkent viloyatida yetishtiriladi.Respublikamiz hukumati shu kunning talabini hisobga olib hamda tibbiyot nuqtai nazaridan aholi jon boshiga yetishtirilishi lozim bo’lgan mevani yetishtirish uchun hosildorlikni 1,5-2 marta oshirish vazifasini qo’ydi. Bu esa o’z navbatida mevachilik bilan shug’ullanuvchi tuman va xo’jaliklarning tuproq-iqlim va iqtisodiy sharoitlarga, navlarni to’g’ri tanlash va joylashtirishga, meva bog’larini o’stirish va parvarishlash usullarini ilmiy va ilg’or tajribalar asosida olib borish kabi omillarga, shuningdek soha bo’yicha bilim doirasi keng bo’lgan kadrlarga bog’liq. O’zbekiston aholisini meva va rezavor mevalarga bo’lgan talabini qondirish xamda mevalarni eksport saloxiyatini oshirish maqsadlarida respublikada intensiv bog’dorchilikni rivojlantirish yuzasidan bir qancha qaror va farmonlar qabul qilindi. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2014 yil yakunlari bo’yicha 2015 yil 16 yanvardagi ma’ruzalari xamda Vazirlar Mahkamasi yig’ilishida so’zlagan nutqida qishloq xo’jaligini 2015-2020 yillarda rivojlantirishdagi ustivor yo’nalishlaridan biri yangi agrotexnologiyalar va zamonaviy texnikalar yordamida qishloq xo’jaligini progressiv usullarga o’tkazish zarurligi ta’kidlab o’tildi.