1-мавзу: «Мещнат социологияси» фанининг ма=сади, вазифалари ва ижтимоий–и=тисодий фанлар билан узвий бо\ли=лиги

ikkinchisi esa mulkdan kelgan daromad (foyda, renta, divident, foiz)  
Bozor  iqtisodiyotiga  daromadning  tengsizligi,  ularning  farqlanishi  xosdir. 
Daromadlardagi  tengsizlik  kishilar  ishlab  topgan  pul  miqdorida  katta  farqlar  bo’lishini 
bildiradi. Tengsizlikni, asosan, to’rt omil paydo qiladi:  
1.Kishilarning  ish  qobiliyatlari  bir  xil  emas,  shu  tufayli  ular  iqtisodiy  faoliyatda 
turlicha natijaga erishganidan har xil daromad ko’radilar. Masalan, AQSHda Gollividning 
kino yulduzi bir yilda 20 million dollar topsa, malakali shifokor 80 ming dollar, o’qituvchi 
40  ming  dollar,  qishloqdagi  mavsumiy  va  kelgindi  ishchi  esa  15  ming  dollar  daromad 
topadi.  
2.ishlab turgan kishi bilan ishsizning, garchi qobiliyatlari bir xil bo’lsa-da, daromadi 
turlicha  bo’ladi.  Masalan,  AQShda  ishlaydigan  ishchi  bir  oyda  o’rtacha  2.500  dollar  ish 
haqi olsa, ishsizga 600 dollar ishsizlik nafaqasi beriladi.  
3.Tengsizlikni  oila  tarkibining  har  xil  bo’lishi  ham  yuzaga  keltiradi.  Aga  roila 
tarkibida  pultoparlar  ko’p  bo’lib,  boqimandalar  oz  bo’lsa,  uning  jami  daromadi  ko’p 
bo’ladi, aksincha bo’lsa,daromad oz bo’ladi.  
Bozorda  kutilmaganda  narx  oshib  ketsa,  ya’ni  tadbirkorlarga  omad  kulib  boqsa, 
katta  daromad  keladi.  Bordi-yu,  narxtasodifan  pasayib  ketsa,  kutilgan  daromad  ham 
olinmaydi. Demak, daromadlardagi farqni bozor holati o’zgarishlari ham yuzaga keltiradi.  
Daromadlarga qarab, aholi tabaqalashganda uning har xil qatlamlari paydo bo’ladi. 
Bu qatlamlar o’z daromadlariga ko’ra, ijtimoiy ierarxilni  yoki piramidani tashkil etadi (1-
jadval). 
Rivojlangan  bozor  iqtisodiyoti  sharoitida  daromad  ko’p  bo’lganidan  davlat  boylar 
daromadi  hisobidan  kambag’allar  daromadini  oshirib  boradi.  Natijada,  aholi  o’ta  boy  va 
o’ta kambag’allarga ajralib qolmaydi.  
Iqtisodiyotda  shunday  qoida  borki,  unga  ko’ra,  daromadlar  past  bo’lganda