1-мавзу: «Мещнат социологияси» фанининг ма=сади, вазифалари ва ижтимоий–и=тисодий фанлар билан узвий бо\ли=лиги

4-mavzu: Mehnat jamoasi va unda ijtimoiy mehnat munosabatlari.
Reja:

1.Mehnat jamoasining strukturasi va rivojlanish bosqichlari.

2.Mehnat jamoasida boshqaruv va o’zini-o’zi boshqaruv tizimi.
Tayanch iboralar:
jamoa; mehnat jamoasi; jamoaning integral belgisi; partsial va umumiy birlik; jamoa rivojining ichki va tashqi shartlari; birlamchi sintez, tabaqalanish va sintez bosqichi; mehnat jamoasining funktsiyalari; jamoani boshqarish; rahbar; rahbar faoliyatidagi vazifalar (funktsiyalar).
Mehnat jamoasinin strukturasi va rivojlanish bosqichlari.

Jamoa-bu ijtimoiy guruh turi, mehnatkashlarning yagona maqsad, faoliyat yo’lida birlashgan, uyushgan, boshqaruv, intizom va javobgarlik organlariga ega gurhidir. U a’zolarning manfaatlari birligi, hamda hamkorlik va o’zaro yordam munosabatlariga asoslangan ijtimoiy tashkilot shaklidir. Tashkilot sifatida jamoa intizom orqali tartibga solinadi va uni rahbarlar boshqaradilar. Jamoaning eng muhim integral belgisi ijtimoiy-psixologik birligidir. U tashkiqi vaziyatlarga bog’liq va turli darajalarda bo’ladi, masalan partsial va umumiy Partsial birlik kishilarning ma’lum bir yo’nalishdagi birligini ifodalaydi (maqsadlar, manfaatlar, qaramlar birligi). Bir yo’nalishda yakdil insonlar boshqa yo’nalishlarga qarshi bo’lishlari, o’zaro nizoga kirishishlari mumkin. Umumiy birlik yuqori darajadagi birlik hisoblanib, kishilar barcha asosiy yo’nalishlarda yakdil bo’ladilar. Bunda hamma bir-birini qo’llab-quvvatlaydi.

Jamoa rivojlanishning tashqi (ob’yektiv) shartlariga moddiy baza (maydon, texnik ta’minot), ish haqi darajasi, nufuz tuyg’usida aks etadigan ishlab chiqarishning ahamiyati va boshqalar kiradi. Ichki (sub’yektiv) shartlari korxonaning shaxsiy tarkibi va rahbarining sifatlari, ijtimoiy munosabatlarning puxtaligini o’z ichiga oladi.

Jamoaning rivojlanishiga uning yaqin muhit, boshqa jamoalar bilan o’zaro aloqalari ham ta’sir etadi. Boshqalardan ajrab qolish jamoani qashshoqlashuv va turg’unlikka olib keladi, aksincha, ilg’or tashkilotlar bilan keng aloqalar jamoaning faoliyat tajribasi boyishiga, uning nufuzi o’sishiga xizmat qiladi.

Jamoaning rivojlanishiga rahbar, uning tashkilotchilik qobiliyati va ma’naviy ahloqi ham ta’sir etadi. Bunda uning xarakteri, ish tajribasi, umuman olganda, boshqaruv uslubi ham kata ahamiyatga ega. Jamoaning rivojlanish bosqichlari esa quyidagicha: