1-Mavzu: Mеhnаtgа хаq to’lаsh bo’yicha ijtimоiy sug’urtа vа hisоbdоr shахslаr bilаn hisоb kitоblаr. Reja

7.Qo' shimcha va ustama mehnat haqlarini hisoblash tartibi
Oylik mehnat haqi oluvchi ishchilarga ishlagan soatlari yoki kuni uchun 2 barobardan kam bolmagan mehnat haqi, agar bu soat yoki kun oylik vaqt hajmidan ortiq bolsa, agarda bayram kunlari ishlagan vaqti 1 oylik mehnat vaqtining me’yoriga kirsa, unda 1 barobar mehnat haqi tolanadi.
Bayram kuni ishlagani uchun ishchining xoxishiga kora unga belgilangan tartibda haq tolanadi yoki 1 barobar mehnat haqi saqlangan holda dam olish kuni beriladi. Ishchining tundagi ish smenasining bir qismi bayram kuniga utsa, usha smenaning bayram kuniga o tgan soati uchun 2 barobardan kam bo lmagan mehnat haqi to lanadi. Bu kunlari tunda ishlagan smena uchun yoki ishdan tashqari vaqtda ishlagani uchun qoshimcha haq tolanmaydi, chunki hamma soatlar uchun bayram munosabati bilan 2 barobar haq tolanadi.
G. Kop smenali ish tartibi.
Ko p smenali ishni shakllantirish asosan uzluksiz tartibda ishlovchi sub’ektlarda (elektr ishlab chiqaruvchi, metallurgiya, toqimachilik, non mahsulotlari va hokazo) amalga oshiriladi. Bu sub’ektlarda ikki va undan kop smenali ish tashkillashtiriladi. Kechki smena yoki tungi smenadagi bajarilgan ishlar uchun beriladigan imtiyozlarning hajmi har xil boladi. Tungi smena - bu ish vaqtining yarmidan kop qismi soat 22dan ertalabki 6gacha to'g’ri keladigan smenadir.
Kechki smena - bu tungi smenadan oldingi smena bo'lib, uning boshlanishi soat 14- 16 larga to'g’ri keladigan smenadir.
Boshqacha mehnat qilish tartiblari kop smenali ish tartibiga kirmaydi (masalan, ish soatlarini kochirish, sutkali navbatchilikda bolish va hokazo). Bu turdagi ishchilarga mehnat qilish sharoitiga qarab boshqa turdagi qo shimcha tolovlar mavjuddir
Bekor turish va mehnatga layoqatsiz vaqtida haq hisoblash va uni hujjatlashtirish. Ta’til davriga tog’ri keladigan bayramli ishlanmaydigan kunlar ta’tilning kalendarli sanasiga kiritilmaydi va haq tolanmaydi.
O rtacha mehnat haqini hisoblaganda sug’urta badallari qo shiladigan hamma to lovlar hisobga olinadi. Biroq uning hisobi paytida hisobli davrdan haqiqiy tolangan summalarini, shuningdek ishchi ishdan boshagan (mehnat haqini qisman qoldirish yoki maoshsiz( paytini, asosiy, qo'shimcha yoki o'quv ta’tilida bo lganligini, vaqtinchalik ishga layoqatsizligi bo yicha yoki homilador va ko zi yorish (tug’ish) bo'yicha nafaqa olganini, shuningdek sub’ektning, sexning yoki ishlab chiqarishning yoki faoliyatini to xtatganligi, mahsulotni ishlab chiqarish hajmining qisqarganligi sababli ishlamagan kunlari chiqarib tashlanadi.