1-Mavzu: Maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarning tarbiyasi. O‘zbekistonda maktabgacha ta’limning vujudga kelishi va taraqqiyot bosqichlari. Reja

Ota-onalarning 7 xatosi
G’amho’r ota-onalar farzandining har tomonlama rivojlanishi uchun barcha sharoitni
yaratishga harakat qiladilar. Mutaxassislarning fikricha, aynan shu jarayonda ota-onalar o’zlari
bilmagan holda ayrim xatolarga yo’l qo’yadilar. Shunday xatolarning eng ko’p uchraydiganlari
ustida to’xtalib o’tamiz.
Birovlarga solishtirish
Farzandining rivojlanish darajasini kitoblardagi «standartlar» bilan yoki tanishlarining
farzandlari bilan solishtirib ko’rish, agar kitobda yozilganidan yoki tanish bolaning
rivojlanishidan orqada qolayotgan bo’lsa, xavotirga tushish kabi holat juda ko’p uchraydi.
Xavotirlanishga shoshilmang! Boladan xuddi kitoblarda yozilganidek yoki tanishingizning bolasi
bilan bir xilda rivojlanishini talab qilib bo’lmaydi. Xavotirga jiddiy asosingiz bo’lsa pediatrga
murojaat qilsangiz bo’ladi.
«Rivojlanish boshlanadigan vaqt»ni kutish
Ba'zi ota-onalar farzandimiz rivojlanadigan yoshga etganda tarbiyani boshlaymiz,
deyishadi. Aslida, bola rivojlanishi tu?ilgan zahoti boshlanadi. Shunga muvofiq, tarbiyani ham
tug’ilgan zahoti boshlash kerak.
Maslahat va yo’riqnomalarga jiddiy rioya qilishga harakat qilish
Bular asosan ota-onalar uchun yozilgan kitoblarda uchraydi yoki bolaning mehribon buvijonisi
yoki boshqa bir tajribali onalar tomonidan aytilgan bo’lishi mumkin. Ularga ko’r-ko’rona
ergashib bo’lmaydi. Chunki farzandingizning o’ziga xosligi, hech kimga o’xshamaydigan
tomonlari bu yo’riqnoma va maslahatlarga o’zgartirishlar kiritishni talab qiladi.
Bola tarbiyasini boshqalarga to’liq topshirib qo’yish.nMaktabgacha bo’lgan tarbiya
muassasalarining bola rivojlanishidagi o’rni katta. Lekin aynan siz bajarishingiz kerak bo’lgan
vazifalar baribir saqlanib qoladi. Masalan, bolaga atrofimizdagi dunyo haqidagi bilimlarni
faqatgina o’zingiz bera olasiz va dunyoqarashining to’g’ri shakllanishini yo’lga qo’yasiz.
Bolani yangi axborotlar bilan charchatish

---

Bola rivojlanishini tezlatish maqsadida, unga yangidan-yangi narsalarni o’rgatishda ehtiyot
bo’lish kerak, chunki yangi axborotlarning ko’pligi bola ruhiyatini charchatib qo’yishi mumkin.
O’yinchoqlarni ko’p olib berish
Bolasini xursand qilish uchun turli xil o’yinchoqlar olib bergisi keladigan otalar va
onalarni tushunish mumkin. Lekin bu narsada ham me'yor bo’lgani yaxshi. Chunki ko’p sonli
o’yinchoqlar orasida qolgan bola ulardan zerika boshlaydi, buning ustiga faqat o’yinchoqlar
bilan vaqt o’tkazgan bolada atrof olam haqida to’?ri tasavvur shakllanmaydi.
G’amxo’rlik va nazoratni me'yoridan oshirish
Bola xavfsizligi haqida qayg’urish albatta, ota-onaning burchi hisoblanadi. G’amxo’rlik va
e'tiborning haddan ko’pligi esa bolaning hayot haqida bilim va tajribalar orttirishiga halaqit
beradi, bola mustaqil hayotga tayyor bo’lmagan holda katta bo’ladi. Shuningdek, nazoratning
ortiqcha bo’lishi bolaning mustaqil qaror qabul qilishga o’rganishi va shaxsiy fikrining
shakllanish jarayonlariga xalaqit beradi. Bolangizning irodali va qat'iyatli shaxs bo’lib voyaga
etishini xohlasangiz, unga mustaqillik bering.