1-Mavzu: Maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarning tarbiyasi. O‘zbekistonda maktabgacha ta’limning vujudga kelishi va taraqqiyot bosqichlari. Reja

Ota-onalarga tavsiyalar
:
• Bola bilan o‘ynash, yugurish, sakrashni davom ettiring. Bu avvalgiday bola rivojlanishida juda
muhim.
• Turli xil o‘yinlarga qiziqishini rivojlantiring. Bular mantiqiy o‘yinlar, murakkab konstruktorlar,
to‘siqlarni yengib o‘tish, turli bosqichli va murakkab stol o‘yinlari (masalan, “Monopoliya”)
bo‘lishi mumkin.
• Bolangizga etiket va o‘zini tutish qoidalarini o‘rgatish vaqti keldi. Turli hayotiy vaziyatlarda
nima qilish mumkin-u, nima qilmaslik kerakligini bolaga bemalol tushuntirsa bo‘ladi.
• Bola intellektini jadal rivojlantiring. Men hamisha “7 yoshdan” tavsiya qilinadigan kitoblarni
4–5 yoshdan bemalol olishni maslahat beraman. Bu yoshdagi bolalar tahlil qilishga moyil bo‘lib,
kitob muhokamasiga osonlik bilan kirisha oladi.
• Uydagi majburiyatlarni bajarish, kattalarga yordam berish vaqti ham keldi. Mehnat nimaligini,
ota-ona va oilaning katta yoshli a’zolari nima bilan shug‘ullanishi, nima uchun “mehnat” deb
atalishini tushuntirib, unga nisbatan hurmat munosabatini uyg‘oting.
5–6 YOSHLI BOLALAR
Bu yoshda shaxsiyatning intellektual, ma’rifiy-irodaviy va hissiy jihatlarida jadal
rivojlanish yuz beradi. 6 yoshli bola o‘zini va o‘zgalarni bilishga harakat qiladi, xatti-harakat va
o‘zaro munosabatlardagi aloqalarni anglay boshlaydi. Turli xil harakterdagi munosabatlarni
tushunadi, shaxsiy xulq-atvor yo‘nalishini tanlaydi. O‘zi to‘g‘risidagi tasavvurlarda o‘zgarish
yuz beradi. Shaxsiyatning rivojlanishi yangi xususiyat va ehtiyojlarning paydo bo‘lishi bilan
tavsiflanadi. Amaliy va aqliy tajriba o‘tkazish, umumlashtirish, sabab-natija aloqalarini o‘rnatish
qobiliyatlari shakllanadi. Makonda mo‘ljal olish qobiliyati o‘sadi (biroq fasllar va hafta
kunlarida adashish kuzatiladi). Nutqning grammatik qurilishi mukammallashadi. Ta’sirchan
ohang vositalaridan erkin foydalanadi. Bola lug‘ati umumlashtiruvchi so‘zlar, sinonimlar,
antonimlar hamda ko‘p ma’noli so‘zlar bilan boyib boradi. Ularning qomati shakllanib,
chidamlilik va jismoniy sifatlari rivojlanadi. Yoshiga mos bo‘lgan gigiyenik jarayonlarni amalga
oshira oladi, ozodalik malakalari, sog‘lom turmush tarzi to‘g‘risidagi tasavvurga ega bo‘ladi.