1-Mavzu: Maktabgacha ta’lim tashkilotlarining va oilada bolalarni tasviriy san`at turlari bilan tanishtirish. Reja: 1

Foydalanilgan adabiyotlar

1. Maktabgacha ta’lim va tarbiyaning davlat standarti . 2020 yil 22 dekabr 802 – sonli qarori

2. “O’zbekiston Respublikasining ilk va maktabgacha yoshdagi bolalar rivojlanishiga qo’yiladigan Davlat talablari” Toshkent. O’zRMTV 2018 yil
3. “Ilk qadam” Davlat o’quv dasturi. Toshkent. O’zRMTV 2018 yil3. M.X.Tadjiyeva;
4. M.Nurmatova, SH.Xasanova: Rasm ,buyumlar yasash va tasviriy faoliyat metodikasi. T.2012 y 107-108 bet
5. O.Xasanboyeva “Maktabgacha ta’lim pedagogikasi”. Toshkent. “ILM ZIYO” qo’llanma-2006
23-Mavzu: Maktabgacha ta’lim tashkilotlari o`rta guruhlarida applikatsiya ishlari
Reja:
1. 0‘rta guruhda applikatsiya qilishga o‘rgatish.
2. Qaychini va qog‘ozni to‘g‘ri ushlashga o‘rgatish
3. 0‘rta guruhda bolalarni jamoa bo‘lib ishlashga o‘rgatish.
0‘rta guruhda applikatsiya qilishga o‘rgatish. Bola hayotining 5-yiliga kelib, ham psixologik, ham jismoniy tomondan o‘sadi. Bu esa bolaning applikatsiya bo‘yicha bajaradigan ishining sifat jihati­dan o‘zgarishiga olib keladi. Bolalar fuzilish jihatdan ancha murak­kab bo‘lgan predmetlarni tasvirlashga o'rganadilar.0‘rta guruh bolalari kichik guruhga nisbatan malaka va ko‘- nikmalarni ancha egallagan bo‘ladilar. Bu guruh bolalari 2—3 qismli emas, balki 4—5 qismdan iborat predmetlarni tuzishga o‘rgaradilar. Dastlab bu guruhga qaychi bilan ishlash kiritiladi. Bolalar qaychi- ni to‘g‘ri ushlashga, uning richagini yopishga va ochish to‘g‘ri qir- qim olishga o‘rganadilar. Bulling uchun oldin eskiz, keyin esa enli yoki keng qog‘oz tasmalar qirqishga o‘rganadilar. Bu guruhda bo­lalar yelimlash malakasini egallashni davom ettiradilar. Bola hayo­tining 5-yilida doira, kvadratdan tashqari, uchburchak, oval, uzun to‘g‘ri to‘rtburchakni biladi. Trapetsiya shaklini esa, kichik guruhda bo’lgani kabi, obrazli tasvirida davom etadi. Masalan, tom, qayiq- cha, kichik guruhga yana qo'shimcha havo rang, pushti, kulrangni sezishga va to‘g‘ri aytishga o‘rganadilar. Ular qog‘oz varag‘ida tez va osonlik bilan mo'ljal qilishga o‘rganadilar. Ular orqada, ketma- ket, teng masofada va boshqa fazoviy tushunchalarni egallaydi- lar. Bolalar to‘g‘ri kesmalar qirqishdan tashqari, aylanaviy shakl­lar qirqishga o‘rganadilar. Ular kvadrat va to‘g‘ri to'rtburchakning burchaklarini dumaloqlashga o‘rganadilar. Ana shu qirqib olingan aylanaviy shakllardan qo‘ziqorin, minorcha, qorbobo kabi pred­metlarni hosil qilishga o‘rganadilar.Yopishtiriladigan detallar soni ham ko‘payadi, masalan, uy- chaning tasvirida faqat devorni emas, balki eshik va derazalarni ham tasvirlaydilar. Shakl va rang bilan ishlash ham rivojlanadi: to'rtburchak, kvadrat, doira, uchburchak, pushti rang, kulrang, havo rang va boshqalar. Bu guruhda qog‘oz varag‘ida to‘g‘ri mo‘l- jallashni o‘rganadilar va orasida, chekkada, bir xil masofada va boshqa shu kabi tushunchalar bilan tanishib boradilar. 0‘rta gu- ruhda tarbiyachi o'zining asosiy diqqatini bolalarning qaychi bilan ishlashiga qaratadi. Yil davomida tarbiyachi bolalarni qirqishning turli usullari bilan tanishtiradi. Tarbiyachi qaychini va qog‘ozni to‘g‘ri ushlashga o‘rgatib boradi. Yopishtirish'malakasi esa mus- tahkamlanib boradi. Bu guruhda asosiy vazifa bolalarning qirqish texnikasini egallab olishiga qaratilgandir. Bu guruhda tarbiyachi bolalarni predmetli-dekorativ, mazmunli applikatsiyaga o‘rgatib boradir. Sodda predmetlardan murakkab predmetlarning tasviri­ga o‘rgatiladi.Tarbiyachi bolalarni qaychi bilan ishlashga, uni to‘g‘ri ushlash­ga o'rgatib boradi. Bolalar albatta qaychi bilan ishlashni darhol o‘zlashtira olmaydi. Shuning uchun tarbiyachi qaychi bilan ish­lashga o'rgatishda dastlab enli, ensiz kesmalar qirqishga o‘rgatib, mashqlantiradi, har bir applikatsiya mashg‘ulotlarining mavzu va mazmuni turlichaboMishi lozim. Masalan, dastlabki mashg‘ulotlarda tarbiyachi bolalarga «do'kon» uchun chipta, cheklar qirqishni tak­lif etadi. Yoki, masalan, qirqilgan kesmalardan uycha, daraxt, pan- jara, narvon kabi predmetlarning oddiy ko'rinishini tasvir etishi mumkin. Bu esa bolalarni mashg'ulotga qiziqishini oshiradi va mashg‘ulotning bir xil tarzda bo‘lishining oldini olad;. Bir-ikkita mashg‘ulotni o‘tkazgach, keyingi mashg‘ulotlarni bolalarning ijodiy faolligini o‘stirish uchun tavsiya etish mumkin. Masalan, bolalar o'zlari qirqib olgan rangli kesmachalardan turli xil predmedlarning ko‘rinishini tasvirlaydilar. Masalau, yulduzlar, bayroqchalar, gul­lar. Keyingi applikatsiya mashg‘ulotlarida bolalar to‘rtburchak, kvadratning diagonali bo‘yicha, trapetsiya va uchburchak hosil qi­lishga o'rgatiladi. Sharf, sochiqni kvadrat va uchburchaklar bilan bezaydilar, shuningdek, kvadrat bilan gilamni, dastro‘molchani, doira bilan taxsimchani bezaydilar. Tayyor siluetlar ham berish mumkin. Bolalar oval va doira shaklni hosil qilib qirqishga ancha qiynaladilar. Ular doiraviy shakldagi predmetlardan: tursa yiqil- mas qo‘g‘irchoq, meva-sabzavotlar, piramida va boshqalarni qirqib yopishtiradilar. 0‘quv yili davomida bolalarga mazmunli applika­tsiya ishlarini ham taklif etishi mumkin. Masalan, bo‘g‘ir.soq yo‘ldan dumalab ketyapti, o‘tIoqdagi jo'jalar, qo‘ziqorinIar va hokazo.