1-Мавзу. Макроиқтисодиёт фанининг предмети, мақсади ва вазифалари

2. Макроиқтисодиёт фанининг тадқиқот усуллари.

• Макроиқтисодий моделларда ташқаридан белгиланадиган, яъни моделда тайёр катталик сифатида қабул қилинадиган экзоген ўзгарувчилар ҳамда моделни ечиш натижасида топиладиган ички-эндоген ўзгарувчилар фарқланади. Бир моделда экзоген ҳисобланган ўзгарувчи (кўрсаткич) иккинчи модел учун эндоген ҳисобланиши мумкин.
• Макроиқтисодий кўрсаткичлар заҳираларни ва оқимларни тавсифловчи ўзгарувчиларга ажратилади. Биринчи гуруҳ кўрсаткичлар тадқиқот объектининг маълум санадаги ҳолатини тавсифлайди. Буларга ишсизлик даражаси, давлат қарзи каби кўрсаткичлар мисол бўлади. Иккинчи гуруҳ кўрсаткичлар маълум давр оралиғида иқтисодий жараёнларнинг ҳолатини тавсифлайди. Буларга ЯИМ ҳажми, истеъмол ва инвестиция харажатлари миқдори, инфляция суръати каби каби кўрсаткичлар мисол бўлади.

Очиқ иқтисодиёт мазмуни

• Француз иқтисодчиси М.Пебро «очиқ иқтисодиёт»га қуйидагича таъриф беради: «очиқлик, эркин савдо – бу иқтисодий ривожланган мамлакатлар учун қулай ўйин қоидаларидир»

Очиқ иқтисодиёт мазмуни

• Иқтисодиётнинг очиқлигига таъсир этувчи омиллар.
• 1. Очиқ иқтисодиётнинг шаклланишида давлат муҳим ўрин тутади.
• 2. Иқтисодиётнинг очиқлигини таъминлаб беришда яна бир муҳим омил бу трансмиллий корпорациялар фаолияти билан боғлиқ. ТМКлар янги бозорларни ўзлаштириш учун хорижий мамлакатларда кўпсонли филиаллар, қиз компаниялар барпо этиш орқали мазкур мамлакатлар томонидан яратилган протекционистик тўсиқларни айланиб ўтишди ва халқаро иқтисодий айирбошлашннинг интернационалашувини таъминлаб беришди.
• 3. ХХ асрнинг иккинчи ярмидан бошлаб транспорт ва ахборот тизимларининг жадал ривожланиши ҳам миллий иқтисодиётларнинг очилик даражасига бевосита таъсир ўтказди.
• 4. Халқаро савдонинг эркинлашуви миллий хўжаликларнинг ташқи шарт-шароитлар ва таъсирларга мослашувчанлигини оширишга, уларнинг халқаро меҳнат тақсимотида фаол иштирок этишига замин яратди.