1-мавзу. Кўп омилли эконометрик таҳлил режа

• 1-мавзу. Кўп омилли эконометрик таҳлил
• РЕЖА:
• 1. Кўп омилли эконометрик моделларни тузиш услубиёти.
• 2. Чизиқли ва чизиқсиз кўп омилли регрессион боғланишлар.
• 3. Умумлаштирилган ва бевосита “энг кичик квадратлар усули”.
• 4. Эконометрик модел параметрларининг иқтисодий таҳлили ва эластиклик коэффициентларини ҳисоблаш.

• Кўп омилли эконометрик моделларни тузиш услубиёти
• Кўп омилли корреляция тасодифий кўрсаткичлар гуруҳи ўртасидаги боғланишларни ўрганади. Иқтисодий таҳлилда кўплик корреляция усулининг қўлланилиши ҳисоблаш техникаси яратилганидан сўнг кенгайди ва қисқа муддатда катта ютуқларга эришилди, ҳам иқтисодий, ҳам математика фанларининг ривожланишига ўз улушини қўшди.
• Кўплик (кўп омилли) корреляция усули мураккаб жараёнларда рўй бераётган алоҳида ҳодисаларни моделлаштириш ва прогноз қилиш имконини беради.

• Кўп омилли корреляция усулидан фойдаланиш қуйидаги тартибда амалга оширилади.
• 1. Кузатишлар асосида тўпланган катта микдордаги дастлабки маълумотларни қайта ишлаш асосида бир аргументнинг ўзгаришида функция қийматининг ўзгаришини қолган аргументлар қиймати белгиланган шароитда аниқланади.
• 2. Қизиқтираётган боғланишга бошқа омилларнинг таъсири (ўзгартириш) даражаси аниқланади.

• Корреляция ва регрессия таҳлили усулини қўллаётган тадқиқотчилар олдида турадиган асосий муаммолар қуйидагиларни ташкил қилади:
• - функция кўринишини (турини) аниқлаш;
• - омиллар-аргументларни ажратиш;
• жараёнларни тўғри баҳолаш учун зарур бўлган кузатишлар сонини аниқлаш.

• Функция кўринишини эмпирик асосида танлаш зарур ва кейинчалик уни ўрганилаётган жараёнга тўғри келиши (адекватлиги) текширилади ва қабул қилиш ёки қилмаслик ҳақида қарор қабул қилинади.
• Oмиллaр ўртaсидa бoғлaниш шaклини тaнлaшнинг учтa усули мaвжуд:
• эмпирик усул;
• oлдинги тaдқиқoтлaр тaжрибaси усули;
• мaнтиқий тaҳлил усули.