1-Mavzu. Kirish.“O’zbekistonning eng yangi tarixi” o‘quv fanining predmeti, maqsadi va vazifalari, nazariy-metodologik tamoyillari

Tarix fani o‘rganadi

• Ajdodlarimizning iqtisodiy, ijtimoiy, madaniy hayotini
• Ajdodlarimizning mustaqillik uchun olib borgan kurashlarini
• O‘tgan ming yilliklarda odam evolyusiyasini
• Kishilar hayotida sodir bo‘lgan tarixiy voqealarni

Tarix bilan boshqa ijtimoiy- gumanitar fanlarning o‘rganish ob’ekti bitta ya’ni jamiyatdir. Predmeti esa inson va tabiat.

• Ob’ekt aniq tarixiy davr, makon, zamon va geografik mintaqaviy chegaralar, ma’lum bir xalq, millat, mamlakat tarixi bilan bog‘liq bo‘lib, shular doirasidagi voqea va hodisalarning bir butun va yaxlitlikda o‘z ichiga oladi.

• Predmet esa mana shu bir butun ob’ekt ichidagi aniq tarixiy-madaniy, ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlardan iboratdir.

Metodologiyaning lug‘aviy ma’nosi grekcha «methodos» va «logos» degan ikki so‘z birikmasidan iborat bo‘lib, metod ya’ni usul tadqiqot olib borish usuli (yo‘li), nazariya, ta’limot, logiya esa fan deganidir

• ilmiy xolislik (ob’ektivlik);
• tarixiy tahliliylik;
• mantiqiy uzviylik;
• vorislik va izchillik;
• xronologik izchillik;
• g‘oyaviylik va vatanparvarlik;
• halollik va xolislik;
• qiyoslash va kuzatish;

• kuzatish va umumiylashtirish;
• baxslashish, munozara yuritish va isbotlash;
• matematik hisoblash;
• shakllash va modellashtirish;
• ayrimlikdan umumiylikka (induksiya) va umumiylikdan ayrim (juz’iy)likka (deduksiya);
• etnografiya, arxeologiya, antropologiya, geneologiya, matematika va boshqa fanlarning yutug‘lari hamda usullaridan ham keng foydalanish;

Tarixiy manbalar. Tarixiy manba-o‘tmishdan qolgan, insoniyat, tabiat va jamiyatning malum taraqqiyot bosqichidagi kechmishini o‘zida aks ettirgan moddiy (ashyoviy) va manaviy yodgorliklar

• Moddiy manbalar
• Odam suyagi
• Ko‘hna manzilgohlar (kabr-dahmalar)
• Qadimgi mehnat va harbiy kurollar
• Uy-ro‘zg‘or va zeb-ziynat buyumlari
• Qadimgi sug‘orish inshootlarining
• qoldiklari
• Qadimgi shaharlar va kalalarning
• qoldiklari
• Tangalar
• Mehnat faoliyati davomida odamlar
• yaratgan barcha moddiy manbalar

• Yozma manbalar
• Bundan 5 ming yil avval
• Osiyo va Afrika xalqlari yaratgan yozuvlar hamda shundan keyingi tarixiy davrlarda insoniyat tomonidan yaratilgan kadimgi bitiklar, ko‘lyozmalar, kitoblar, hujjatlar, badiiy asarlar

• Tarixiy manbalar.