1-мавзу: кириш. Фаннинг мазмуни ва вазифалари. Нефт ва газ саноати тўҒрисида умумий маълумот

Бутун дунёда табиий газ заҳираси 144,8 трлн м3 (= 171 млрд тонна шартли ёнилғи). Газ ресурсларининг заҳираси тахминан 62,8 йилга етади. Қидириб топилган газ заҳираларининг миқдори бўйича Россия Федерацияси дунёда биринчи ўринни эгаллайди. Россия Федерациясидаги газ заҳиралари дунёдаги жами табиий газ заҳирасининг 33 % ни ташкил этади

• Бутун дунёда табиий газ заҳираси 144,8 трлн м3 (= 171 млрд тонна шартли ёнилғи). Газ ресурсларининг заҳираси тахминан 62,8 йилга етади. Қидириб топилган газ заҳираларининг миқдори бўйича Россия Федерацияси дунёда биринчи ўринни эгаллайди. Россия Федерациясидаги газ заҳиралари дунёдаги жами табиий газ заҳирасининг 33 % ни ташкил этади
• Эрон (дунёда 2 чи ўрин – умумжаҳон заҳирасининг 15,8% и), Абу-Даби (4,0%), Саудия Арабистони (3,7%) ва Қувайт (1,0%).
• Осиё – Тинч океани ҳудудида Индонезия, Малайзия, Хитой, Ҳиндистон ва Австралия газга бой ҳисобланади.
• Африкада Жазоир (2,6%), Нигерия (2,2 %) ва Ливия (0,9%) мамлакатлари асосий ўринни эгаллайдилар.
• Америка континентида табиий газ дунё газ заҳирасининг 10,1%ини ташкил этиб, АҚШ - 3,2% (5-ўрин), Венесуэла -2,8%, Канада - 1,3% ва Мексика - 1,2% газ заҳирасига эга.
• Ғарбий Европада дунё газ заҳирасининг 3,3% бор. Жумладан Норвегияда -1,0%, Нидерландияда - 1,2% ва Буюк Британияда - 0,5%ни ташкил этади.

• Дунёнинг йирик табиий газ конлари
• (1 трлн м3 дан кўп табиий газ заҳираси)

РЕСПУБЛИКАМИЗДАГИ НЕФТ ВА ГАЗНИ ҚАЙТА ИШЛАШ САНОАТ КОРХОНАЛАРИ, УЛАРНИНГ РИВОЖЛАНИШ БОСҚИЧЛАРИ

• Асримизнинг бошидан бошлаб Ўрта Осиё ва Қозоғистон районларида нефт конлари топилиб, ишга туширилди. Жумладан Ўзбекистон ҳудудида 1900 йилда Чимён кони очилган ва 1901 йил сентябр ойидан чуқурлиги 287 м бўлган нефт қудуғи ишга тушган. Ундан суткасига 130 тонна нефт фонтан усулида қазиб олинган. 1904 йилда Ўзбекистонда (ўша пайтда Туркистон ўлкаси) дастлабки нефть кони Фарғона водийсидаги Чимён нефт кони очилди ва ўша йили Ванновск (ҳозирги Олтиариқ шаҳри) темир йўл станцияси яқинида биринчи нефтни қайта ишлаш заводи ишга туширилди.