|
adekvat model deyiladi.
Model adekvat bo‘lmagan holda uning ko‘rinishi o‘zgartiriladi. Yangi model oldingisidan ahamiyatsiz faktorlarni chiqarish yo‘li bilan aniqlanadi. Ushbu natijalar asosida modellarni takomillashtirish, ularni axborot va matematik ta'minlash yo‘nalishlari aniqlanadi.
Agar bitta faktorning qiymatini o‘zgaruvchi deb qarab, qolganlarini shartli ravishda o‘zgarmas deb qarasak, bir faktorli matematik model qurishimiz mumkin.
Agar hamma faktorlarni o‘zgaruvchi deb qarasak, ko‘p faktorli matematik modelga ega bo‘lamiz.
Matematik modellar o‘z navbatida statik va dinamik matematik modellarga bo‘linadi.
Agar matematik modelning faktorlari ham o‘zi ham tasodifiy bo‘lmasa, bunday model regression model deyilib, bunday modelni qurish jarayoni regression tahlil deyiladi.
Agar matematik modelning faktorlari ham o‘zi ham tasodifiy bo‘lsa, bunday model korrelyasion model deyilib, bunday modelni qurish jarayoni korrelyasion tahlil deyiladi.
Avtomobil yo'li va unda yuzaga keladigan transport oqimlari vaqt va makon ichida o'zgarib turadigan tasodifiy hodisalarning murakkab tarkibini aks ettiradi. Avtomobil yo'lning uzunligi bo'ylab tasodifiy ravishda yo'l elementlari va transport vositalarining harakatlanish xususiyatlari o'zgaradi. Bunga relyef shakllarining tasodifiy kombinatsiyasi, iqlim sharoitidagi doimiy tasodifiy o'zgarishlar, odamlarning transport jarayonidagi ishtiroki va avtoulovlar oqimining shakllanishiga ta'sir qiluvchi barcha omillarning tasodifiy tabiati sabab bo'ladi.
2-расм. Transport oqimlarining shakllanishiga ta'sir qiluvchi omillar
Yo'llarda transport oqimi transport vositalarini tasodifan yo'lga chiqib ketishi, turli xil dinamik fazilatlarga ega va har xil yuklamaga ega va ularni turli malakali haydovchilar boshqarishi natijasida o'z-o'zini shakllantiradi. Avtotransport oqimining holati nafaqat transport intensivligining o'zgarishi natijasida, balki yo'l sharoitining o'zgarishi tufayli ham o'zgaradi. Bundan tashqari, yo'l sharoitining transport oqimining asosiy xususiyatlariga ta'siri hal qiluvchi ahamiyatga ega. Agar yo'lning gorizontal uchastkalarida transport oqimi xarakteristikalarining o'zgarishi turli xil dinamik fazilatlarga ega bo'lgan avtomobillarning nisbatan kam o'zaro ta'siridan kelib chiqsa, u holda turli geometrik elementlar ishtirokida bu o'zaro ta'sir yanada murakkablashadi va yo'l bo'ylab oqim holatida sezilarli o'zgarishlarga olib keladi. Bunga bir xil darajadagi chorrahalar, aholi punktlari, qishloq xo'jaligi transport vositalarining ko'p harakatlanadigan joylari va boshqalar ham ta'sir qiladi. Ko'pgina yo'llarda chorrahalarning zichligi 1 km ga 5-10 ga etadi, aholi punktlaridagi uchastkalarning uzunligi yo'lning umumiy uzunligining 30% gacha. Yaxshilangan yo'l sharoitlari har doim barcha transport vositalari uchun yuqori tezlikda harakatlanishni ta'minlashga yordam beradi. Yo'lning qulay sharoitida transport oqimi harakatlanganda, yuqori tezlikdagi avtomobillar sekin harakatlanadigan avtomobillarnini quvib o’tish mumkin. Har bir guruh transport vositalarining haydovchilari o'zlari uchun eng qulay bo'lgan tezlikka rioya qilishadi. Kichkina radius, gorizontal va vertikal ko'tarilish nuqtalari ega egri yo'llar transport oqimi sharoitining keskin yomonlashuviga olib keladi, bu o'zib keta olmaslik oqibatida oqim tezligining pasayishida, pachkalarda harakatlanadigan avtomobillar sonining ko'payishida namoyon bo'ladi. Masalan, uzoq qiyaliklarda yuradigan tez yurar mashinalar sekin yuradigan mashinani uzoq vaqt ta'qib qilishga majbur bo'lishadi. Bunday maydonlardan o’tgandan chiqqandan so'ng, avtomobillar pachkasi (guruhi) ancha vaqtga tarqab ketmaydi. Ikki qatorli yo'llarda bu jarayon kelayotgan transportning intensivligiga bog'liq.
Yo'l bo'ylab transport oqimlarining harakatlanishining barcha tavsiflangan xususiyatlariga ob-havo va iqlim sharoiti, transportni boshqarish moslamalarining mavjudligi, haydovchilar xususiyatlari va boshqalar ta'sir qiladi.
1-misol
|
2-misol
|
3-misol
|
1-misol: 1 2-ga qaraganda tezroq harakatlanmoqda
2-misol: 1 to’xtab turibdi va 2 orqaga
harakatlanmoqda
3-misol: 1 tezlashmoqda va 2
sekinlashmoqda
|
Do'stlaringiz bilan baham: |
