1-mavzu kirish. Chizma geometriya fani. Monj usuli. Nuqtaning koordinatalari bo‘yicha epyuri. Reja

1.2. Ortogonal proeksiyalar. Monj metodi 
Ortogonal so‘zi qadimiy yunon so‘zlaridan iborat bo‘lib, “to‘g‘ri” va 
“burchak” degan ma’nolarni anglatadi. Ushbu kursda proeksiyalash yo‘nalishining 
proeksiya tekisligiga perpendikulyar bo‘lgan holatigina ko‘riladi. Qiyshiq burchakli 
parallel proeksiyalar qo‘llangan hollarda har gal alohida eslatib o‘tiladi. 
Ortogonal proeksiyalarning mohiyati shundan iboratki, bunda narsaning 
to‘g‘ri burchakli proeksiyalari ikkita o‘zaro perpendikulyar proeksiyalar tekisligida 
bajariladi. 
Tasvirlash usullarining uzoq davr davomida yig‘ilib kelgan alohida qoidalari 
fransuz olimi Gaspar Monj tomonidan 1799-yilda nashr qilingan “Geometric 
descriptive” kitobidan sistemalashtirildi va to‘g‘ri burchakli proeksiyalar metodi 
ishlab chiqildi (1.1-shakl). 

---

1.1-shakl 
1.2-shaklning (FIGURE 1.2 a va b) da “Descriptive geometry” nomli 
darslikda ortogonal proyeksiyalash mavzusiga oid obyekt proyeksiya tekisligiga 
nisbatan parallel joylashgan bo‘lib, obyektdan tekislikga yo‘naltirilgan chiziqlar 
albatta proyeksiya tekisligiga perpendikulyar bo‘lishi kerak deb keltirilgan
1
. 
Gorizantal va frontal proeksiyalar tekisligiga parallel vaziyatda obyekt olingan 
bo‘lib, uning fazoviy hamda epyuri ko‘rsatib berilgan 
(FIGURE 1.3 a va b). 
1
E. G. Pane, R. O. Loving,
I. L. Hill, R. S Pare. Descriptive geometry. Prentice Hall. Nyu-Jersi,1997, 4- bet.

---